Viêm Xoang Cấp Là Gì? Triệu Chứng, Nguyên Nhân, Cách Chữa

Viêm xoang cấp là tình trạng viêm nhiễm tại các hốc xoang, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như đau đầu, nghẹt mũi và chảy mũi. Đây là một căn bệnh phổ biến và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được điều trị kịp thời. Hiểu rõ về viêm xoang cấp và các biện pháp điều trị phù hợp sẽ giúp bạn kiểm soát bệnh hiệu quả và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Viêm xoang cấp là gì?

Viêm xoang cấp là tình trạng viêm nhiễm tại các xoang (hốc trong xương mặt) do virus, vi khuẩn hoặc dị ứng gây ra, thường kéo dài dưới 4 tuần. Viêm xoang cấp xuất hiện đột ngột và gây ra các triệu chứng như đau đầu, nghẹt mũi, chảy mũi, và có thể kèm theo sốt. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm xoang cấp có thể chuyển sang giai đoạn mãn tính.

Dấu hiệu nhận biết

Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp của viêm xoang cấp:

Đau nhức vùng mặt:

Cơn đau thường tập trung ở vùng xoang bị viêm:

• Viêm xoang hàm: Đau nhức vùng má, trên răng hàm trên.
• Viêm xoang trán: Đau nhức vùng trán, giữa 2 lông mày.
• Viêm xoang sàng: Đau nhức giữa 2 mắt, sau gò má.
• Viêm xoang bướm: Đau nhức vùng đỉnh đầu, sau gáy.
• Cơn đau tăng lên khi cúi người hoặc ấn vào vùng xoang bị viêm.

Chảy dịch mũi:

• Dịch mũi có thể đặc hoặc loãng, có màu vàng hoặc xanh, có mùi hôi.
• Chảy dịch mũi thường xuyên, nhiều vào buổi sáng.
• Có thể chảy dịch xuống họng (chảy dịch mũi sau).

Nghẹt mũi:

• Khó thở bằng mũi.
• Phải thở bằng miệng.
• Giảm khứu giác, ngửi kém.
• Nói giọng mũi.

Các triệu chứng khác:

• Sốt nhẹ hoặc sốt cao.
• Đau đầu.
• Mệt mỏi, khó chịu.
• Ho, đặc biệt là về đêm.
• Hơi thở hôi.
• Sưng, đỏ vùng mặt xung quanh xoang bị viêm.

Nguyên nhân gây bệnh

Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến gây viêm xoang cấp:

• Virus: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm khoảng 90% các trường hợp viêm xoang cấp. Các loại virus gây cảm lạnh thông thường cũng có thể gây viêm xoang.
• Vi khuẩn: Vi khuẩn có thể xâm nhập vào xoang khi hệ thống phòng thủ của cơ thể bị suy yếu do nhiễm virus hoặc các yếu tố khác. Một số loại vi khuẩn thường gặp gây viêm xoang cấp bao gồm: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis…
• Nấm: Ít gặp hơn, thường xảy ra với những người có hệ miễn dịch suy yếu.

Yếu tố khiến đường thở bị tắc nghẽn:

• Polyp mũi: Là những khối u lành tính trong mũi, có thể chặn đường thoát dịch nhầy từ xoang.
• Vẹo vách ngăn: Khi vách ngăn mũi bị lệch, có thể cản trở dòng chảy của không khí và dịch nhầy.
• Dị ứng: Phản ứng dị ứng với các tác nhân như bụi bẩn, phấn hoa, lông động vật… gây viêm niêm mạc mũi, tắc nghẽn đường thở.

Các yếu tố khác:

• Hút thuốc lá: Làm tổn thương niêm mạc mũi, giảm khả năng phòng vệ của xoang.
• Ô nhiễm không khí: Tiếp xúc với khói bụi, khí thải làm tăng nguy cơ viêm xoang.
• Bơi lội: Nước hồ bơi có thể chứa các chất kích thích gây viêm xoang.
• Thay đổi áp suất không khí: Như khi đi máy bay, lặn biển.
• Hệ miễn dịch suy yếu: Do bệnh lý hoặc sử dụng các loại thuốc ức chế miễn dịch…

Biến chứng viêm xoang cấp

Viêm xoang cấp thường không nguy hiểm nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nếu không điều trị đúng cách, viêm xoang cấp có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm. 

Các biến chứng nghiêm trọng người bệnh có thể gặp bao gồm:

• Viêm xoang mãn tính: Nếu viêm xoang cấp kéo dài hơn 12 tuần và không được điều trị, bệnh có thể chuyển sang giai đoạn viêm xoang mãn tính, khó điều trị hơn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
• Viêm màng não: Viêm xoang có thể lan ra các mô lân cận, bao gồm màng não, dẫn đến viêm màng não – một tình trạng nguy hiểm đến tính mạng.
• Áp xe não: Viêm nhiễm từ xoang có thể lan rộng và gây ra áp xe não, một tình trạng đe dọa tính mạng, cần được can thiệp y tế khẩn cấp.
• Viêm ổ mắt: Biến chứng này xảy ra khi vi khuẩn lan từ xoang vào hốc mắt, gây sưng và đau quanh mắt, thậm chí có thể gây mất thị lực nếu không điều trị kịp thời.
• Nhiễm trùng xương: Vi khuẩn từ xoang có thể lây lan sang xương, gây viêm xương, đặc biệt là xương quanh vùng mặt.

Tóm lại, mặc dù viêm xoang cấp thường không quá nguy hiểm, nhưng nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng.

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Viêm xoang cấp tính tuy thường tự khỏi sau 7-10 ngày, nhưng trong một số trường hợp, bạn cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

Dưới đây là những trường hợp viêm xoang cấp tính nên đi khám bác sĩ:

• Triệu chứng kéo dài không cải thiện sau 10 ngày hoặc có dấu hiệu nặng hơn.
• Sốt cao trên 38.5 độ C kéo dài hoặc kèm theo triệu chứng đau đầu dữ dội, cứng cổ.
• Dịch mũi có máu hoặc có màu xanh đậm.
• Sưng, đỏ vùng mắt.
• Rối loạn thị giác như nhìn mờ, nhìn đôi, đau mắt…
• Các triệu chứng nặng khác như khó thở, đau đầu dữ dội, cứng cổ, co giật.
• Trẻ em, người lớn tuổi, phụ nữ mang thai bị viêm xoang.
• Người có bệnh lý nền như tiểu đường, suy giảm miễn dịch, bệnh tim mạch…

Phương pháp trị viêm xoang cấp

Viêm xoang cấp thường được điều trị bằng cách giảm triệu chứng và kiểm soát nguyên nhân gây bệnh. Phương pháp điều trị viêm xoang cấp phổ biến bao gồm:

Phương pháp Tây y

Thuốc kháng sinh

Nếu nguyên nhân gây viêm xoang cấp là do nhiễm khuẩn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh. Thời gian điều trị thường kéo dài từ 7 đến 14 ngày, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Thuốc giảm đau và chống viêm

Các loại thuốc giảm đau như acetaminophen hoặc ibuprofen có thể giúp giảm các triệu chứng như đau đầu, đau mặt. Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) cũng có thể được sử dụng để giảm viêm và sưng xoang.

Thuốc xịt mũi

Các loại thuốc xịt mũi co mạch như oxymetazoline hoặc phenylephrine giúp giảm nghẹt mũi, nhưng chỉ nên sử dụng trong 3-5 ngày để tránh phụ thuộc thuốc. Ngoài ra bác sĩ có thể cho người bệnh dùng thêm Corticosteroid dạng xịt để giảm viêm niêm mạc xoang, giúp thông thoáng đường mũi và giảm nghẹt mũi.

Thuốc kháng histamine

Nếu viêm xoang cấp do dị ứng, thuốc kháng histamine có thể được chỉ định để giảm các triệu chứng như ngứa mũi, hắt hơi và sổ mũi.

Phẫu thuật (trường hợp nặng)

Nếu các biện pháp điều trị không mang lại hiệu quả và bệnh diễn biến nặng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để làm sạch các xoang bị nhiễm trùng hoặc sửa chữa cấu trúc mũi bất thường (như vách ngăn mũi lệch).

Mẹo dân gian

Dưới đây là một số mẹo dân gian giúp giảm triệu chứng viêm xoang cấp tính hiệu quả:

Xông hơi bằng lá bạch đàn

Lá bạch đàn chứa tinh dầu có khả năng kháng khuẩn, chống viêm và làm thông thoáng đường hô hấp. Dùng một nắm lá bạch đàn tươi sau đó đem rửa sạch. Đun sôi với nước, sau đó dùng khăn trùm kín đầu và hít hơi nước bốc lên trong khoảng 10-15 phút. Thực hiện 1-2 lần mỗi ngày để giảm nghẹt mũi và đau xoang.

Nước muối sinh lý

Rửa mũi bằng nước muối giúp làm sạch vi khuẩn, bụi bẩn và chất nhầy tích tụ trong các hốc xoang. Chuẩn bị dung dịch nước muối sinh lý (hoặc tự pha với nước ấm và muối). Sử dụng bình rửa mũi chuyên dụng hoặc ống tiêm không kim để bơm nhẹ nước muối vào một bên mũi, sau đó để nước chảy ra từ bên còn lại. Thực hiện hàng ngày để giúp làm sạch xoang và giảm viêm.

Xông hơi bằng gừng và tỏi

Gừng và tỏi có tính kháng viêm và kháng khuẩn mạnh, giúp giảm tắc nghẽn xoang và làm sạch mũi. Người bệnh đun sôi gừng tươi và vài tép tỏi trong nước. Xông hơi nước trong khoảng 10 phút để làm thông thoáng xoang và giảm triệu chứng.

Uống trà gừng

Gừng có tính nóng, giúp làm ấm cơ thể, giảm viêm và ngăn ngừa vi khuẩn phát triển trong xoang. Pha một tách trà gừng bằng cách cho vài lát gừng tươi vào nước sôi, ngâm trong 10 phút. Uống 1-2 lần mỗi ngày để làm dịu triệu chứng đau đầu và nghẹt mũi do viêm xoang.

Chườm ấm vùng xoang

Chườm ấm giúp giảm đau nhức vùng xoang và làm loãng dịch nhầy tích tụ, giúp mũi dễ thông thoáng hơn. Dùng một khăn ấm, áp nhẹ lên vùng xoang bị đau (trán, má, mũi) trong khoảng 10-15 phút. Thực hiện 2-3 lần mỗi ngày để giảm đau và nghẹt mũi.

Cách phòng tránh bệnh viêm xoang cấp tính

Phương pháp giúp phòng ngừa viêm xoang cấp tính:

• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng mũi và cổ: Khi thời tiết lạnh, cần giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng mũi, cổ và ngực để tránh bị cảm lạnh. Sử dụng khăn quàng cổ, mũ và áo ấm khi ra ngoài trời lạnh là rất quan trọng.
• Rửa mũi thường xuyên bằng nước muối sinh lý: Rửa mũi hàng ngày giúp làm sạch bụi bẩn, vi khuẩn và chất nhầy tích tụ trong các hốc xoang, từ đó giảm nguy cơ nhiễm trùng xoang.
• Tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm: Khói bụi, hóa chất, ô nhiễm không khí có thể gây kích ứng niêm mạc mũi. Hạn chế ra ngoài trong môi trường ô nhiễm hoặc sử dụng khẩu trang khi cần thiết.
• Giữ không gian sống sạch sẽ và thông thoáng: Vệ sinh nhà cửa thường xuyên để tránh bụi, vi khuẩn, nấm mốc gây dị ứng. Đảm bảo không gian sống được thông thoáng và có độ ẩm phù hợp.
• Tăng cường sức đề kháng: Chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, uống nhiều nước và bổ sung các thực phẩm chứa vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch. Điều này giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây từ môi trường.
• Tránh thuốc lá và khói thuốc: Thuốc lá và khói thuốc có thể kích thích niêm mạc mũi và làm tăng nguy cơ viêm xoang cấp. Không hút thuốc lá và tránh tiếp xúc trực tiếp với khói thuốc.
• Điều trị dứt điểm các bệnh về hô hấp: Nếu mắc các bệnh cảm lạnh, viêm mũi dị ứng hoặc các bệnh về đường hô hấp, cần điều trị dứt điểm để tránh biến chứng thành viêm xoang cấp.
• Uống đủ nước: Việc uống đủ nước giúp duy trì độ ẩm cho niêm mạc xoang, làm loãng chất nhầy và giúp cơ thể loại bỏ vi khuẩn, virus ra khỏi xoang một cách dễ dàng hơn.

Viêm xoang cấp là tình trạng viêm nhiễm tại vùng xoang mũi. Bệnh có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Bằng cách chăm sóc sức khỏe đường hô hấp, giữ gìn môi trường sống và tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ, bạn có thể ngăn ngừa các biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống một cách tối ưu.

Array