Viêm Xoang Mũi

Viêm xoang mũi là bệnh lý tai mũi họng rất phổ biến ở nước ta, bất kỳ đối tượng nào cũng có thể mắc phải. Bệnh không chỉ gây khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt, công việc mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm phế quản mãn tính, viêm màng não… Hãy cùng đọc bài viết dưới đây để tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh hiệu quả nhất.

Viêm xoang mũi là gì?

Viêm xoang mũi là bệnh lý liên quan đến đường hô hấp do một số virus hoặc vi khuẩn tấn công lớp niêm mạc lót ở vùng xoang mũi, khiến chúng bị viêm nhiễm và suy giảm đi chức năng vốn có. Khi đó, hốc xoang mũi bị tắc nghẽn bởi các chất dịch nhầy ứ đọng lâu ngày, gây không ít khó khăn cho việc hít thở.

Khoảng thời gian giao mùa là thời điểm người bệnh dễ bị mắc các bệnh về đường hô hấp trong đó có xoang mũi. Ngoài ra, đây cũng là một căn bệnh dễ tái phát nên cần rất nhiều thời gian để điều trị.

Bệnh viêm xoang mũi được phân thành hai thể chính là viêm xoang cấp tính và viêm xoang mãn tính. Bên cạnh đó, dựa vào vị trí bị viêm, các nhà khoa học cũng chia căn bệnh này thành nhiều loại khác dựa trên vị trí bị viêm xoang như xoang hàm, xoang trán, xoang sàng trước, xoang sàng sau và xoang bướm.

Nguyên nhân viêm xoang mũi 

Viêm mũi xoang mũi có rất nhiều nguyên nhân gây nên, có thể kể đến các yếu tố sau:

• Nhiễm nấm, virus, vi khuẩn: Các loại nấm, vi khuẩn, virus xâm nhập và phát triển gây tổn thương lớp niêm mạc xoang, làm sung huyết các mô mũi, chặn bít các lỗ thông thường dẫn lưu xoang. Lâu ngày các chất nhầy bị ứ đọng gây cản trở luồng không khí lưu thông, dẫn đến tình trạng viêm nhiễm.
• Bất thường bẩm sinh vùng mũi: Những bất thường ở mũi do bẩm sinh như đường dẫn lưu hẹp, khe hở vòm miệng, lệch vách ngăn mũi… càng thúc đẩy nguy cơ nhiễm trùng xoang.
• Polyp mũi: Đây là những u nhỏ lành tính phát triển từ xoang hoặc các mô mũi, khiến các hốc xoang bị tắc nghẽn, ngăn cản dịch mũi chảy ra và gây nhiễm trùng xoang. Những u nhỏ này cũng có thể hạn chế đường dẫn khí, gây đau đầu, giảm độ nhạy của khứu giác.
• Cơ địa dị ứng: Những người thường hay bị dị ứng với hóa chất, thức ăn, thời tiết, phấn hoa, lông chó mèo, môi trường khói bụi,… rất dễ bị viêm xoang mũi dị ứng. Bởi tình trạng dị ứng dễ khiến niêm mạc mũi bị phù, từ đó gây tắc các lỗ thông xoang và gây nhiễm trùng xoang.
• Sức đề kháng kém: Khi đó việc ngăn chặn các tác nhân từ bên ngoài xâm nhập vào cơ thể bị hạn chế, khiến niêm mạc hô hấp bị suy yếu, dẫn đến bệnh viêm xoang và nhiều bệnh lý khác.
• Lạm dụng thuốc xịt mũi: Các loại thuốc dạng xịt giúp làm sạch khoang mũi, giảm nghẹt mũi, nhưng cũng làm tắc nghẽn các mạch máu trong bộ phận này. Vì thế, lạm dụng thuốc xịt mũi có thể khiến các triệu chứng nặng nề hơn, đặc biệt khi không tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Bơi, lặn: Đây cũng là các tác nhân chủ yếu dẫn đến bệnh viêm mũi xoang bạn nên cẩn trọng. Khoang mũi có thể bị sưng tấy do tác dụng phụ của chất clo có trong nước hồ bơi, dẫn đến viêm nhiễm mô, xoang mũi.
• Chấn thương: Hoạt động hoặc chơi các môn thể thao như, bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ… có thể gây khả năng bị chấn thương mạnh tạo nên những vết bầm, tụ máu, phù nề, vùng mũi xoang có mảnh xương bị gãy… dẫn đến lỗ thông dịch nhầy xoang bị bít lại.
• Hút thuốc lá: Đây cũng là nguyên nhân có thể khiến mũi kích ứng và gây viêm, dẫn tới nhiễm trùng xoang. Bởi khói thuốc có khả năng gây tổn thương hệ thống làm sạch xoang tự nhiên của mũi.
• Ô nhiễm không khí: Đây cũng là nguyên nhân góp phần gây kích ứng mũi, gây viêm, làm tăng nguy cơ mắc bệnh bởi các chất ô nhiễm trong không khí.
• Tần suất đi máy bay dày đặc: Càng lên cao, áp suất không khí càng giảm. Điều này sẽ gây áp lực tích tụ trong đầu, chặn đường dẫn khí và khiến các triệu chứng viêm xoang trở nặng. Để khắc phục, bạn có thể sử dụng thuốc nhỏ mũi hoặc ống hít trước khi máy bay cất/hạ cánh, giữ vùng xoang luôn sạch sẽ.

Triệu chứng của viêm xoang mũi

Thông thường người bệnh sẽ gặp phải các triệu chứng cơ bản như:

• Đau ở xoang: Đau là triệu chứng đặc thù của bệnh viêm xoang. Các vị trí có thể xuất hiện cơn đau là ở trán, hai bên mũi, hàm trên hoặc giữa hai mắt. Những cơn đau thường xuất hiện chớp nhoáng trong vòng vài phút chứ không kéo dài.
• Chảy nước mũi:  Khi xoang bị nhiễm trùng sẽ tiết ra rất nhiều dịch. Chất dịch xuất phát từ xoang bị nhiễm trùng có màu xanh, vàng hay trắng đục, gây ra tình trạng sổ mũi. Lượng dịch nhầy này nếu không được kiểm soát sẽ chảy xuống phía sau cổ họng, gây ngứa hoặc đau họng.
• Nghẹt mũi: Nhiễm trùng gây phù nề vùng xoang, cản trở đường thở dẫn đến nghẹt mũi. Vì thế, khứu giác của bạn sẽ kém nhạy cảm hơn so với người bình thường.
• Đau đầu: Liên tục phải chịu áp lực cùng với tình trạng sưng trong xoang là nguyên nhân gây ra những cơn đau đầu. Vào buổi sáng tình trạng đau sẽ nặng nề hơn bởi chất lỏng đã có cả một đêm để tích tụ. Khi ở trong môi trường có áp suất khí quyển thay đổi đột ngột như khi đi máy bay, cơn đau đầu có thể trở nên nghiêm trọng hơn.
• Họng bị kích ứng và gây ho: Dịch tiết ra từ xoang rồi chảy xuống sau cổ họng là lý do gây ra những cơn ho dai dẳng, nhất là vào lúc rạng sáng. Không chỉ gây ho, khi cổ họng bị kích ứng cũng khiến người bệnh khó ngủ. Khi ấy, nằm ngủ ở tư thế ngửa hoặc kê cao gối sẽ giúp giảm tần suất và mức độ ho.
• Triệu chứng khác: Ngoài ra người bệnh có thể còn gặp phải các triệu chứng như sốt, đau tai, đau răng, sưng vùng mặt, hôi miệng, mệt mỏi…

Chẩn đoán

Thông thường, qua kiểm tra lâm sàng tình trạng sức khỏe chung và sức khỏe tai mũi họng, kết hợp với triệu chứng bệnh nhân gặp phải bác sĩ đã có thể chẩn đoán viêm xoang. Song với một số trường hợp phức tạp, có thể cần đến các phương pháp chẩn đoán viêm xoang khác như như:

• Chụp cắt lớp vi tính CT: Chụp CT sẽ cho thấy hình ảnh bất thường trong các xoang mũi. Tiêu biểu là hình ảnh các dịch chứa trong hốc xoang, đây là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy bệnh nhân mắc viêm xoang bởi thông thường, trong hốc xoang chỉ có khí. Ngoài ra phương pháp này cũng cho thấy được tình trạng phù nề của niêm mạc xoang, các cấu trúc giải phẫu bất thường của xoang mũi. Từ đó bác sĩ có thể xem xét và đưa ra các phương pháp điều trị thích hợp.
• Nội soi mũi: Với bệnh nhân viêm xoang, đây là phương pháp thường xuyên được sử dụng để chẩn đoán bệnh. Khi nội soi qua camera rất nhỏ ở đầu ống, bác sĩ có thể quan sát được dịch mủ màu xanh, vàng chảy từ các khe mũi xoang. Cùng với đó là tình trạng phù nề, viêm đỏ, xuất tiết ở các niêm mạc xung quanh.

Giải pháp điều trị 

Viêm xoang mũi không chỉ làm ảnh hưởng đến cuộc sống người bệnh mà còn có thể chuyển sang nhiều biến chứng nguy hiểm. Chính vì vậy việc điều trị bệnh sớm là rất quan trọng. Dưới đây là một số cách điều trị bệnh viêm xoang bạn có thể tham khảo:

Điều trị bằng tây y

Một số phương pháp điều trị bằng Tây y có thể kể đến như:

Điều trị bằng nội khoa

Phương pháp điều trị nội khoa chủ yếu áp dụng cho những trường hợp viêm xoang cấp tính. Các bác sĩ thường chỉ định bệnh nhân sử dụng các loại nhóm thuốc tây cụ thể:

• Thuốc giảm đau: Triệu chứng đau đầu do tăng áp lực ở trán và má gây khó chịu cho người bệnh, có thể cải thiện được bằng thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen.
• Thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh hiệu quả với các trường hợp viêm xoang do nhiễm khuẩn, thường dùng khi điều trị triệu chứng khoảng 1 tuần không cải thiện.
• Thuốc làm loãng dịch xoang khác: Giúp bạn giảm tình trạng nghẹt mũi, giảm đau đầu do xoang cũng như dễ dàng làm sạch các dịch viêm tích tụ này.

Tuy nhiên, việc điều trị bệnh viêm xoang mũi bằng thuốc tây cần phải tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Bởi nếu không dùng đúng liều lượng và đúng cách, sẽ gây ra tác phụ. Thêm nữa, nếu người bệnh dùng thuốc kháng sinh nhiều quá mức cho phép sẽ gây nên hiện tượng nhờn thuốc, khiến bệnh có thể trở nên tồi tệ hơn, để lại nhiều biến chứng nguy hiểm.

Điều trị bằng phẫu thuật

Trường hợp sử dụng các loại thuốc chữa viêm xoang không có hiệu quả, người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định phẫu thuật:

• Bệnh xoang kéo dài và dai dẳng không dứt, điều trị nội khoa nhưng không đem lại hiệu quả,
• Phát hiện những tổn thương, dấu hiệu bất thường ở vùng mũi xoang  như polyp mũi có kích thước quá lớn, lệch vách ngăn mũi, …
• Bệnh đã gây ra các biến chứng khá nguy hiểm như viêm ổ mắt, chèn vào dây thần kinh thị giác,…

Điều trị bằng mẹo dân gian

Để giảm các triệu chứng viêm mũi xoang, bệnh nhân có thể áp dụng một số biện pháp dân gian có chữa trị tại nhà. Dưới đây là những mẹo nhỏ nhưng hiệu quả mà bạn có thể tham khảo:

• Điều trị viêm xoang bằng nước cốt lá lốt: Bạn hãy lấy một vài hạt muối ăn và một nắm lá lốt đã rửa sạch. Tiếp theo đó tạo nước cốt lá lốt bằng cách giã nát lá lốt với muối ăn. Sau đó dùng nước cốt lá lốt nhỏ vào mũi từ 1-2 lần/một ngày để loại bỏ dịch mũi ra bên ngoài.
• Điều trị viêm xoang bằng gừng: Khi thực hiện chườm ấm bằng nước gừng bạn chỉ cần sử dụng một chút nước sôi thêm vài lát gừng, sau đó thấm nước hỗn hợp đó đắp lên sống mũi khoảng 3-5 phút. Còn uống trà gừng thì bạn có thể đun nước gừng hoặc mua gói pha sẵn để sử dụng.
• Trị viêm xoang bằng mướp: Mướp tươi hái về đem phơi thật khô cho đến khi teo tóp và cứng lại thì cho lên bếp xào qua để làm khô hoàn toàn. Sau khi chúng khô hoàn toàn bạn hãy nghiền thành bột mịn để sử dụng. Bạn hãy dùng 6 gam bột mướp hòa tan với một cốc nước ấm sử dụng vào buổi sáng để hiệu quả đạt tốt nhất.
• Trị viêm xoang bằng cây mè đất: Cây mè đất kết hợp với lá bồ công anh (mỗi loại 20 gram), cam thảo (16gram), lá xạ can (10 gram) rửa sạch. Sau đó đổ sấp nước để sắc đến khi còn phân nửa thì chia làm đôi, uống trong ngày. Bạn lưu ý nên sử dụng thuốc khi còn ấm để gia tăng khả năng đào thải độc tố gây viêm xoang.

Cách phòng tránh viêm xoang mũi hiệu quả 

• Sử dụng một số vật dụng như khẩu trang, áo khóa, mũ, khăn choàng,… để bảo vệ cơ thể khi đi ra ngoài nhằm tránh các tác nhân gây hại đến sức khỏe, đặc biệt là những ngày trời trở lạnh hoặc giao mùa.
• Cần hạn chế tiếp xúc với những vùng có nhiều khói bụi, khí hôi, chất thải hay khói thuốc lá,… bởi đây cũng chính là những tác nhân gây hại đến bệnh viêm xoang mũi nói riêng và hệ hô hấp nói chung.
• Tuyệt đối không nên để lỗ mũi đối diện trực tiếp với máy lạnh hay luồng gió của quạt khi nằm ngủ hoặc khi ngồi làm việc.
• Khi tắm hoặc đi bơi, nếu không may bị nước chảy vào tai hoặc lỗ mũi, bạn cần nhanh chóng xử lý và xử lý đúng cách để hạn chế làm tổn thương đến vùng xoang.
• Chú trọng, quan tâm hơn đến chế độ ăn uống. Tránh sử dụng hoặc hạn chế tối đa các thực phẩm gây ngứa mũi hoặc cơ thể bị dị ứng. Ngoài ra bạn nên bổ sung nhiều các thực phẩm giàu vitamin C trong chế độ ăn uống để tăng sức đề kháng.
• Tăng cường các hoạt động thể dục thể thao để tăng sức đề kháng cũng như cải thiện sức bền của cơ thể, giải tỏa sự căng thẳng.
• Khi làm việc hoặc học tập tránh căng thẳng, stress hay mệt mỏi quá mức. Bởi chúng có khả năng khiến cho hệ miễn dịch suy yếu và rất dễ bị nhiễm trùng.

Tuy nhiên, trên đây chỉ là các cách chữa có tác dụng hỗ trợ quá trình điều trị, người bệnh chú ý tránh lạm dụng. Bạn nên đến thăm khám tại các cơ sở y tế để được tư vấn điều trị chuyên khoa.