Amidan Là Gì? Vị Trí, Cấu Tạo Và Chức Năng Của Amidan

Amidan là gì, cấu tạo và chức năng ra sao là vấn đề mà không phải ai cũng biết. Amidan được coi là cơ quan đặc biệt quan trọng trong vùng hầu họng. Thế nhưng, cơ quan này rất dễ bị vi khuẩn tấn công và gây nhiều bệnh phổ biến như viêm amidan cấp tính, amidan mãn tính, amidan hốc mủ, áp xe quanh amidan,…

Amidan là gì?

Amidan chính là tổ chức lympho lớn nhất của cơ thể. Amidan bao gồm: 2 khối mô nằm trong thành miệng gần đầu họng, 1 khối mô hình vòng cung ở phía trên vòm họng. Vị trí của amidan nằm ở ranh giới ngăn cách các bộ phận trong cơ thể với nơi tiếp xúc không khí bên ngoài.

Amidan là gì – là cơ quan có chức năng quan trọng đóng vai trò là hàng rào đầu tiên bảo vệ các bộ phận khác của đường hô hấp. Amidan là nơi tạo ra một số kháng thể quan trọng của hệ miễn dịch. Nhờ đó mà vi khuẩn khi đi qua amidan sẽ bị tiêu diệt.

Cấu tạo của amidan

Amidan có các khối xếp thành vòng tròn kín quanh cửa hầu. Cụ thể là amidan vòm (còn gọi là VA), amidan vòi, amidan khẩu cái, amidan lưỡi. Amidan khẩu cái là lớn nhất, nằm hai bên thành họng. Đây cũng là amidan hay bị viêm nhiễm nhất. Quan sát bằng mắt thường có thể dễ thấy một phần của amidan.

1. Amidan vòm (VA)

Amidan vòm là bộ phận trên cùng của amidan, nó dày khoảng 2mm. Bộ phận này nằm khuất sau vòm mũi – họng, được bao bọc trong một lớp niêm mạc mỏng. Do đó, nếu bằng mắt thường sẽ không thấy được amidan vòm.

Amidan vòm có nhiều nếp nhăn, diện tích tiếp xúc với không khí lớn và còn nằm ở vị trí cửa ngõ ra vào của hầu họng. Như vậy, amidan rất dễ bị tấn công bởi tác nhân gây bệnh.

Ngoài ra, amidan còn chứa các tế bào lympho B và T. Tế bào này có khả năng tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh từ bên ngoài xâm nhập theo đường hô hấp. Do vậy, amidan là một rào chắn tự nhiên giúp thanh lọc và bảo vệ cơ thể rất tốt.

2. Amidan vòi

Vị trí amidan vòi ở phía dưới amidan vòm, mỗi bên vòi tai đều có một amidan vòi. Loại amidan này có ít tổ chức lympho nhất nên không có chức năng bảo vệ cơ thể giống như các bộ phận khác. Do đó, amidan vòi ít được chú ý khi nhắc đến amidan.

3. Amidan khẩu cái

Amidan khẩu cái là loại amidan quan trọng bậc nhất trong cơ thể. Vị trí nằm ở hai bên phải và trái, sâu trong hốc amidan. Cơ quan này gồm 2 amidan hình ô van màu hồng, kích thước to nhỏ tùy thuộc vào độ tuổi. Amidan khẩu cái là amidan lớn nhất và duy nhất có thể quan sát bằng mắt thường khi dùng đèn soi.

Bề mặt amidan khẩu cái gồm nhiều hốc sâu, được bao phủ bởi biểu mô phía trên. Đây cũng là tổ chức lympho rất lớn, có chức năng sản sinh và lưu giữ các kháng thể. Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp sẽ phải tiếp xúc với amidan khẩu cái trước khi đi vào phía trong.

Tại amidan khẩu cái, các yếu tố kháng thể được sản sinh ra, tiêu diệt vi khuẩn gây hại. Nhờ đó, bảo vệ được cơ thể khỏi sự xâm nhập của các tác nhân gây nhiễm khuẩn đường hô hấp.

4. Amidan lưỡi

Amidan lưỡi chỉ có 1 khối nằm ở vị trí thấp nhất, ở đáy lưỡi. Đây là nơi có ít tế bào lympho nhất trong vòng bạch huyết Waldayer. Đồng thời amidan lưỡi cũng ít được nhắc đến. Vòng bạch huyết Waldayer hình thành trong thai kỳ và sẽ phát triển đầy đủ khi em bé chào đời.

Cấu tạo amidan lưỡi gồm từ 5 – 9 lympho, tác dụng sản sinh ra các tế bào miễn dịch cho cơ thể. Amidan họng và amidan lưỡi liên kết trực tiếp với nhau nên rất dễ bị lây nhiễm bệnh. Nếu người bệnh bị viêm amidan họng có thể dẫn đến viêm amidan lưỡi và ngược lại.

Chức năng của amidan

Như vậy, câu hỏi amidan là gì đã được giải đáp, cùng tìm hiểu chức năng của cơ quan này. Amidan là cơ quan lympho lớn của cơ thể có vai trò miễn dịch có lợi. Vai trò của amidan là tiết ra kháng thể và các lympho bào giúp chống lại các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp.

Amidan vòm tuy mỏng nhưng xếp thành nhiều nếp nên có diện tích tiếp xúc rộng. Nó có nhiệm vụ là nhận diện vi khuẩn, tạo kháng thể để tiêu diệt khi chúng tái xâm nhập.

Tác dụng của amidan rất có ý nghĩa đối với các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp. Mặc dù amidan chỉ là một bộ phận nhỏ trong cơ thể nhưng chúng lại đảm nhận nhiệm vụ quan trọng bảo vệ hệ hô hấp khỏi sự xâm nhập, tấn công của vi khuẩn.

Nếu sức khỏe tốt thì chức năng kể trên của amidan sẽ được duy trì đến tận cuối đời. Nhưng nếu amidan bị tổn thương thì hệ hô hấp sẽ có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh.

Các bệnh thường gặp với amidan là gì?

Amidan có nguy cơ viêm nhiễm cao và gặp phải khá nhiều bệnh do tình trạng viêm. Vậy amidan là gì và có các bệnh lý nào liên quan đến viêm nhiễm?

Do vai trò amidan là lớp phòng vệ đầu tiên, mà hít thở và ăn uống là hoạt động không bao giờ ngừng của cơ thể. Do vậy mà amidan rất dễ bị viêm nhiễm. Cấu tạo amidan nhiều ngăn, hốc nên khiến cho bụi bẩn và vi khuẩn trú ngụ và phát triển. Những bệnh lý nhẹ như viêm amidan, nặng hơn và nguy hiểm nhất là ung thư amidan.

1. Viêm amidan cấp tính

Viêm amidan cấp tính là bệnh lý thường gặp nhất. Nguyên nhân là do các vi khuẩn và virus có hại gây ra. Vào những ngày trời bắt đầu trở gió là bệnh xuất hiện nhiều.

Bệnh nhân amidan cấp tính thường có biểu hiện sốt cao đột ngột, đau rát họng và gặp khó khăn khi nuốt. Bên cạnh đó, người bệnh còn có cảm giác chóng mặt, mệt mỏi và nhức đầu.

Tuy nhiên, các triệu chứng này lại khá giống với bệnh cảm cúm thông thường. Chính vì vậy mà nhiều người thường chủ quan, không quan tâm. Thế nhưng nếu ăn uống đầy đủ dưỡng chất thì các triệu chứng sẽ nhanh chóng tự khỏi. Cũng có nhiều trường hợp bệnh tiến triển nặng hoặc tái phát nhiều lần, tạo thành viêm amidan mãn tính.

2. Viêm amidan mãn tính

Có nhiều trường hợp người bệnh bị viêm amidan đến 4 lần chỉ trong một năm. Hoặc mỗi đợt viêm amidan kéo dài nhiều tuần liền. Bệnh nhân gặp tình trạng khó nuốt, sưng đỏ amidan, hơi thở có mùi hôi,… Khi đó có thể bạn đã mắc viêm amidan mãn tính.

Để điều trị viêm amidan mãn tính người bệnh cần dùng thuốc trong thời gian dài. Một vài trường hợp bệnh nặng cần tiến hành phẫu thuật cắt bỏ amidan.

3. Viêm amidan quá phát

Một dạng của amidan mãn tính là viêm amidan quá phát. Bệnh xảy ra khi phải sống thời gian dài trong môi trường ô nhiễm, chứa nhiều bụi bẩn, khói thuốc. Viêm amidan quá phát chủ yếu xảy ra ở trẻ nhỏ.

Bệnh khiến amidan thường sưng lớn, che khuất đường hô hấp và đường tiêu hoá. Người bệnh nhất là trẻ em có triệu chứng ngáy khi ngủ vào ban đêm. Thậm chí là ngưng thở khi trong giấc ngủ, chán ăn do khó nuốt.

BÀI VIẾT LIÊN QUAN:

• Viêm amidan có nổi hạch ở cổ không? Dấu hiệu phân biệt và xử lý

4. Áp xe amidan

Các bệnh lý liên quan đến viêm amidan là gì phải kể đến áp xe amidan. Khi bị viêm, các ổ mủ quanh amidan sẽ sinh sôi, phát triển vi khuẩn gây bệnh. Các tác nhân này sẽ lan rộng ra các khu vực lân cận. Thường lây sang đường thanh khí phế quản, khu vực tai – mũi – họng, tạo ra các ổ áp xe ở khu vực này.

Khi bị áp xe amidan người bệnh cần được điều trị kịp thời. Phương pháp điều trị bắt buộc bằng kháng sinh truyền tĩnh mạch. Một vài trường hợp cần phẫu thuật để loại bỏ mủ khỏi cơ thể.

5. Ung thư amidan

Bệnh ung thư amidan là bệnh lý ít phổ biến hơn nhưng mức độ nguy hiểm cao nhất. Bệnh lý này có thể xuất hiện khi viêm amidan ở giai đoạn đầu. Khi tình trạng viêm amidan diễn tiến nặng, nguy cơ tiến triển thành ung thư amidan càng gia tăng.

Y học ngày càng phát triển, tuy nhiên điều trị ung thư amidan khó khó khăn. Thường người bệnh phải tiến hành hoá trị liệu, phẫu thuật cắt bỏ amidan hoặc xạ trị. Thời gian điều trị kéo dài và gây tốn kém cho người bệnh.

Một số phương pháp giúp amidan luôn khoẻ mạnh

Những nội dung trên đã cung cấp thông tin về amidan là gì. Cơ quan này được ví như lớp phòng tuyến đầu tiên để bảo vệ cơ thể. Mà lớp bảo vệ có khoẻ thì cơ thể mới an toàn. Amidan có vai trò là nguồn tạo miễn dịch tại chỗ nên cần được giữ khoẻ để chống chọi lại mọi sự xâm nhập. Một số biện pháp dưới đây giúp bạn phòng và hỗ trợ điều trị các bệnh thường gặp về amidan.

Giữ ấm cho họng

Người bệnh gặp các vấn đề về amidan cần hạn chế sử dụng các đồ uống lạnh như kem lạnh, nước đá. Đặc biệt khi bạn vừa đi từ ngoài trời nóng vào. Lúc này có sự thay đổi đột ngột nhiệt độ làm cho cơ thể bị yếu đi. Do đó dễ bị virus, vi khuẩn có sẵn trong họng tấn công.

Khi thời tiết chuyển mùa, trở lạnh nên mặc đủ ấm cho cơ thể và chú ý quàng khăn để giữ ấm cho cổ họng, ngăn chặn tình trạng viêm đau họng. Lưu ý cũng không nên che chắn quá kín để tránh hấp đôi, khiến đổ mồ hôi bên trong người.

Giữ vệ sinh khoang miệng

Việc giữ vệ sinh khoang miệng rất quan trọng để không cho vi khuẩn, virus có cơ hội tấn công. Mọi người nên thường xuyên đánh răng đúng cách, ít nhất 2 lần/ngày. Bên cạnh đó thường xuyên súc miệng bằng nước muối sinh lý ấm hoặc dung dịch súc miệng để làm sạch và phòng ngừa các tác nhân gây hại.

Giữ vệ sinh không khí

Thường xuyên dọn dẹp sạch sẽ môi trường sống, làm việc, tăng cường lưu thông không khí trong nhà. Việc giữ vệ sinh không khí giúp loại bỏ các vi khuẩn, virus tích tụ trong nhà.

Bụi bặm được loại trừ giúp mũi luôn được hít thở không khí trong lành. Khi đi ngoài đường hoặc nơi không khí ô nhiễm, nhiều bụi bẩn nên đeo khẩu trang để bảo vệ các cơ quan hô hấp khỏi viêm mũi dị ứng, viêm xoang…

Nâng cao sức đề kháng

Ăn uống đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng đảm bảo dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Tích cực bổ sung trái cây, rau xanh, thực phẩm giàu kẽm, giàu protein, sữa chua,… Bổ sung đủ nước cho cơ thể, có thể uống thêm nước ép trái cây để tăng sức đề kháng. Đồng thời mỗi ngày nên duy trì tối thiểu 30 phút tập luyện thể thao giúp cơ thể luôn khỏe mạnh

Điều trị sớm và dứt điểm các bệnh về đường hô hấp và răng – hàm – mặt

Khi bạn mắc các bệnh về đường hô hấp hoặc các bệnh về răng – hàm – mặt nên đi khám và chữa trị triệt để. Việc điều trị tích cực sẽ giúp kiểm soát được bệnh không lây chéo sang amidan. Đồng thời tránh bệnh dẫn đến các biến chứng không tốt đến sức khoẻ.

Như vậy, với những thông tin trên đã giúp chúng ta hiểu amidan là gì và sự quan trọng của nó với sức khỏe. Amidan chính là nơi sản sinh ra những kháng thể đầu tiên giúp cơ thể chống lại tác nhân có hại từ môi trường. Vì thế, chúng ta phải giữ gìn cho amidan và gìn giữ cơ thể luôn khỏe mạnh.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:

• Cắt amidan có nguy hiểm không? Những biến chứng thường gặp
• Cắt amidan bao lâu thì hết đau? Các giải pháp giúp cơ thể nhanh hồi phục