Viêm Amidan

Viêm amidan là bệnh lý tai mũi họng thường gặp ở trẻ nhỏ vào thời điểm giao mùa do nhiễm lạnh, vi khuẩn, virus… Viêm amidan thường bị nhầm lẫn với các bệnh đường hô hấp khác ở giai đoạn cấp tính. Do vậy, để điều trị kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, người bệnh cần hiểu rõ về căn bệnh này.

Viêm amidan là gì? 

Amidan là bộ phận trong cơ thể bao gồm 2 tổ chức bạch huyết (hay còn gọi là lympho), nằm ở phía sau hầu họng. Đây là nơi giao nhau của đường tiêu hóa và đường hô hấp, là cơ quan quan trọng trong việc bảo vệ đường hô hấp khỏi tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus, nấm đồng thời có thể tự tiết ra các kháng thể chống lại các tác nhân có hại này.

Tuy nhiên, khi một lượng lớn vi khuẩn, virus, các tác nhân gây hại tăng lên quá mức xử lý của amidan sẽ làm hoạt động của cơ quan này suy giảm và gây viêm amidan. Đây là bệnh lý phổ biến gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ > 7 tuổi và người lớn.

Triệu chứng của viêm Amidan 

Viêm amidan tiến triển theo hai cấp độ là cấp tính và mãn tính tương ứng với những triệu chứng bệnh:

Triệu chứng amidan cấp tính

Theo Thầy thuốc Ưu tú, bác sĩ CKII Lê Phương – chuyên gia có hơn 40 năm kinh nghiệm điều trị bệnh hô hấp: Đây là tổn thương cấp tính của tuyến hạnh nhân miệng với biểu hiện sưng huyết, viêm mủ thường là do virus hoặc vi khuẩn có sẵn ở họng gây nên. Dấu hiệu amidan cấp tính gồm có:

• Cơ thể mệt mỏi, sốt 38 – 39 độ C.
• Đau họng, nóng rát, cơn đau tăng lên dữ dội khi nuốt, ho.
• Người bệnh nhức đầu, chán ăn, khó chịu khi nuốt.
• Hít thở khó khăn, thở khò khè, ngáy to.
• Khi tình trạng viêm lan xuống thanh khí phế quản sẽ gây ho từng cơn có đờm, khàn tiếng, đau tức ngực.
• Môi người bệnh khô, lưỡi trắng bẩn,…

Triệu chứng amidan mãn tính

Khi tình trạng viêm amidan tái phát nhiều lần trong một năm sẽ được coi là viêm amidan mãn tính. Bệnh có thể xuất hiện ở cả trẻ em và người lớn với các triệu chứng không quá rõ rệt, đặc trưng:

• Bệnh nhân có thể trạng kém, yếu ớt hay sốt vặt. Khi thời tiết thay đổi rất dễ bị ốm, cảm sốt.
• Thường xuyên có cảm giác ngứa rát trong họng, vướng khi nuốt, hay khạc nhổ do xuất tiết.
• Hơi thở có mùi hôi kể cả khi đánh răng đều đặn do chất mủ chứa trong các hốc của amidan.
• Bệnh nhân ho khan từng cơn, nhất là vào buổi sáng khi mới ngủ dậy có cơn ho kéo dài.
• Giọng nói thay đổi, khàn nhẹ do ho nhiều gây đau họng, rát cổ họng.
• Trẻ em thường có những như chảy nước dãi do tăng tiết dịch, quấy khóc, thở khò khè, chán ăn…

Nguyên nhân gây viêm amidan

Y học hiện đại ngày nay đã chỉ ra nguyên nhân viêm amidan là do:

• Nhiễm khuẩn: Một số loại vi khuẩn là nguyên nhân chính gây nên các bệnh lý về tai mũi họng trong đó có viêm amidan: Liên cầu khuẩn (Streptococcus), Tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus),…
• Nhiễm virus: Virus HSV (Herpes Simplex Virus), Virus EBV (Virus Epstein–Barr), Enterovirus, Virus cúm…

Bên cạnh đó, còn có các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng viêm amidan:

• Có tiền sử bệnh mắc các bệnh đường hô hấp như sởi, ho gà, cúm,…Những bệnh lý này nếu không được điều trị tận gốc sẽ khiến nguy cơ tái phát, mắc các bệnh lý liên quan càng gia tăng.
• Độ tuổi, phổ biến nhất là trẻ từ 5 – 15 tuổi. Đây là thời điểm hệ miễn dịch của trẻ chưa thực sự hoàn thiện, chưa có ý thức vệ sinh cá nhân nên khả năng nhiễm khuẩn là rất cao.
• Môi trường sinh hoạt bụi bẩn, bị ô nhiễm. Ô nhiễm có thể đến từ không khí hoặc nguồn nước, khi tiếp xúc hàng ngày với những môi trường này cơ thể sẽ có nguy cơ mắc bệnh rất cao, không chỉ là các bệnh lý liên quan đến tai mũi họng.
• Vệ sinh vùng họng không kỹ, không đúng cách nên chưa rửa trôi được hoàn toàn tác nhân có hại.
• Thời tiết thay đổi thất thường, đặc biệt khoảng giao mùa khiến cơ thể bị lạnh. Đây là lúc vi khuẩn nhân cơ hội tấn công, gây bệnh viêm nhiễm, ở nhiều vị trí trên cơ thể, trong đó có bệnh viêm họng, dấu hiệu của viêm amidan.
• Sử dụng thực phẩm không đảm bảo vệ sinh hay ăn nhiều đồ ăn lạnh, kem, nước đá… Đây là nguyên nhân gây ra các bệnh lý về họng đặc biệt thường gặp ở trẻ nhỏ. Bệnh viêm họng kéo dài lâu không chữa khỏi có thể là tiền đề của viêm amidan.
• Amidan có cấu trúc bất thường: có nhiều hốc tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, ở nhiều trẻ em, hệ thống bạch huyết phát triển bất thường sẽ làm tăng số lượng hạch ở vùng cổ họng.

Viêm amidan có lây không?

Viêm amidan có lây không luôn là thắc mắc của nhiều người bệnh. Khoa học đã khẳng định rằng, viêm amidan hoàn toàn không có tính lây lan. Chính vì vậy nếu bạn là một người khỏe mạnh, bạn hoàn toàn không cần phải lo lắng hay hoang mang người trong nhà viêm amidan hoặc có lỡ tiếp xúc với người bệnh không an toàn.

Song, viêm amidan là căn bệnh có thể tái phát nhiều lần trong năm. Và theo các nghiên cứu của các chuyên gia y tế thì viêm amidan là do một loại gen trội gây nên, đồng nghĩa với việc viêm amidan hoàn toàn có thể di truyền từ bố mẹ, người thân sang con cái.

Nghiên cứu này đã chỉ ra có tới 60% bệnh nhân viêm amidan có liên quan đến yếu tố di truyền, chỉ có 40% các trường hợp viêm amidan còn lại do yếu tố từ ngoài môi trường.

Viêm amidan có nguy hiểm không? Các biến chứng?

Viêm amidan không gây nguy hiểm trực tiếp với tính mạng người bệnh nhưng sẽ gây ra cảm giác khó chịu, ảnh hưởng đến tâm lý, cuộc sống sinh hoạt và công việc của bệnh nhân. Không chỉ vậy, về lâu dài, viêm amidan có thể quá phát thành viêm amidan hốc mủ vô cùng nghiêm trọng.

Biến chứng tại chỗ

Tại vị trí có biểu hiện viêm amidan dễ gặp các biến chứng là áp xe amidan, viêm tấy quanh amidan, viêm hoại tử. Hiện tượng này xảy ra khi bệnh nhân bị viêm amidan cấp tính nhưng không được điều trị kịp thời khiến tình trạng bệnh tái phát nhiều lần, viêm nhiễm lan rộng.

Người bệnh sẽ có cảm giác đau họng khó nuốt, đau tai, họng sưng to, khó nói chuyện, hơi thở có mùi hôi, chảy nước bọt, đau đầu, sốt cao…

Biến chứng kế cận

Viêm amidan có thể kéo theo viêm tai giữa, viêm mũi, viêm xoang, viêm thanh phế quản, viêm tấy hạch dưới hàm hay áp xe thành họng,…

Đây đều là những biến chứng viêm amidan dễ gặp ở trẻ nhỏ. Những bệnh lý này tưởng không nguy hiểm nhưng do sức đề kháng của trẻ còn rất yếu nên biến chứng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển về sau của trẻ.

Biến chứng toàn thân

Trường hợp biểu hiện của viêm amidan trở nên trầm trọng hơn sẽ có các biến chứng như viêm cầu thận, nhiễm khuẩn huyết, viêm khớp cấp, viêm nội mạc tim, viêm màng ngoài tim cấp, viêm cơ tim,…

Người bệnh có các triệu chứng đau đầu, sốt cao, nôn mửa, nổi ban, nổi hạch,… kèm theo các triệu chứng đặc trưng khác. Ở trẻ nhỏ có viêm amidan có thể gặp hội chứng ngưng thở, trẻ thường xuyên quấy khóc, sức khỏe yếu kém…

Những biến chứng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống mà còn có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh. Do đó, ngay khi phát hiện những triệu chứng bất thường, người bệnh nên chủ động đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế để khám và điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Biện pháp điều trị

Các phương pháp điều trị viêm amidan khác nhau thường được sử dụng được đưa ra dưới đây:

Dùng thuốc Tây y

Các dòng thuốc Tây y được dùng để điều trị viêm amidan có chức năng ức chế các vi khuẩn, virus gây bệnh, tăng đề kháng cho cơ thể.

Nhóm thuốc ngày hấp thụ nhanh qua đường tiêu quá và không ảnh hưởng đến chức năng của dạ dày gồm: Clamoxyl, Augmentine, Zinnat, Cephalexin,…

Việc dùng kháng sinh có thể kéo dài từ 7 – 14 ngày (tùy từng trường hợp), sau 1 – 2 ngày sử dụng, người bệnh có thể cảm thấy khá hơn nhưng vẫn phải dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ để tránh tạo ra các chủng vi khuẩn kháng kháng sinh.

Ngoài ra bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh dùng nước muối sinh lý để nhỏ mũi, súc họng, dùng các dung dịch kháng khuẩn, thuốc kháng viêm: Betadine, Oropivalone, Lysopaine…

Bệnh nhân cần được nghỉ ngơi đầy đủ, ăn thức ăn dễ tiêu, giàu dinh dưỡng, uống nhiều nước trong quá trình điều trị bệnh.

Thuốc Tây y mặc dù có tác dụng nhanh nhưng hiệu quả không triệt để, bệnh vẫn có thể tái phát khi ngừng dùng thuốc. Ngoài ra, thông thường dùng thuốc Tây y rất dễ gặp các phản ứng phụ khiến buồn ngủ, đau đầu, suy nhược cơ thể,… Đặc biệt với các bệnh nhân đang dùng các loại thuốc khác lại càng phải cẩn trọng. Trong trường hợp bệnh nhân không đáp ứng thuốc, bệnh có chiều hướng xấu, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện phẫu thuật cắt amidan.

Điều trị viêm Amidan bằng Đông Y

Hiện nay, thuốc Đông Y là 1 trong những lựa chọn hàng đầu của nhiều người khi chữa amidan. Theo đó, trong Đông Y tập trung điều trị từ gốc rễ căn nguyên gây ra bệnh, từ đó cải thiện triệu chứng từ trong ra ngoài, đẩy lùi viêm nhiễm. Đặc biệt Đông Y cũng đề cao việc chữa bệnh đem lại hieueuj quả lâu bền.

Một số vị thuốc nổi bật thường có trong các bài thuốc Đông Y điều trị viêm họng có thể kể đến như: Liên kiều, bạc hà, sói rừng, tang ký sinh, tang diệp, trần bì,…Có công dụng thanh nhiệt giải độc, tiêu viêm, diệt khuẩn toàn diện, lợi yết, cải thiện chức năng hoạt động của hệ hô hấp.

Dùng mẹo dân gian

Viêm amidan cấp tính thường tự khỏi, người bệnh chỉ cần nghỉ ngơi, ăn uống nhẹ nhàng, uống nhiều nước và cần điều trị triệu chứng là đủ. Trước khi đi gặp bác sĩ, người bệnh có thể áp dụng những cách chữa viêm amidan tại nhà sau để cải thiện triệu chứng viêm amidan.

• Sử dụng gừng tươi: Gừng tươi giúp tiêu đờm, giảm ho, giảm các triệu chứng viêm amidan hiệu quả. Người bệnh có thể chữa viêm amidan bằng gừng tại nhà bằng cách lấy một củ gừng tươi rửa sạch với nước, cạo vỏ, đập dập gừng rồi cho vào cốc nước nóng, khuấy đều, uống vào mỗi buổi sáng.
• Uống mật ong và chanh tươi: Mật ong có tác dụng kháng viêm cao, loại bỏ các vi khuẩn có hại gây bệnh ở cổ họng kết hợp với chanh tươi chứa nhiều vitamin C và chất oxy hóa hiệu quả điều trị viêm amidan, giảm nhanh các triệu chứng bệnh một cách an toàn. Người bệnh chỉ cần lấy nước cốt 1 quả chanh pha với 3 thìa mật ong và nước ấm, uống từ từ để dung dịch ngấm vào cổ họng.
• Ăn quả hồng khô: Không chỉ có công dụng trong việc điều trị viêm amidan, quả hồng còn rất tốt cho hệ tiêu hóa, ngăn ngừa các chứng bệnh về tim mạch, giảm cân, chống say, giải rượu, dưỡng da, làm đẹp da…
• Súc họng bằng nước muối: Với những trường hợp viêm amidan nhẹ, có thể sử dụng nước muối loãng để súc họng hằng ngày bởi muối có tác dụng chống viêm, sát khuẩn, làm dịu cổ họng.

Phẫu thuật cắt amidan

Khi bị viêm amidan, người bệnh cần đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế để được các bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng điều trị và chỉ định phẫu thuật cắt amidan nếu cần thiết. Các bác sĩ khuyên rằng chỉ nên cắt amidan trong những trường hợp:

• Viêm amidan quá phát gây bít tắc đường thở, đường ăn, đặc biệt là khi người bệnh thở cơn ngắn, thở gấp hoặc ngưng thở khi ngủ.
• Nghi ngờ bệnh có khả năng tiến triển thành áp xe amidan, áp xe thành họng, ung thư amidan,
• Có mưng mủ quanh amidan phải nhập viện điều trị.
• Viêm amidan mạn tính đã được điều trị nội khoa tích cực nhưng người bệnh vẫn có triệu chứng đau họng dai dẳng, viêm đau hạch cổ, hơi thở hôi.

Khi gặp các trường hợp như vậy bác sĩ sẽ áp dụng các thiết bị kỹ thuật phù hợp để cắt bỏ amidan cho bệnh nhân. Y học phát triển không ngừng nên các biến chứng sau mổ như đau đớn, chảy máu… cũng giảm bớt và bệnh nhân nhanh chóng hồi phục. Đây là cách chữa viêm amidan mãn tính triệt để và hiệu quả nhất.

Người bệnh nên hiểu rõ tình trạng bệnh của mình để có phương án điều trị hiệu quả, khi có dấu hiệu bị amidan bạn nên đến các bệnh viện hoặc cơ sở y tế để được thăm khám, tìm ra nguyên nhân và đưa cách điều trị phù hợp. Nếu lựa chọn phương pháp phẫu thuật, nên tìm đến địa chỉ cắt amidan uy tín, có trang thiết bị và đội ngũ bác sĩ kinh nghiệm.

Viêm amidan nên kiêng gì và ăn gì?

Khi gặp các bệnh lý viêm amidan, đa phần người bệnh đều nghĩ ngay đến việc nên sử dụng loại thuốc nào, chữa bệnh bằng phương pháp gì? mà ít ai nghĩ đến việc bệnh amidan nên ăn gì?

Chính vì vậy có nhiều trường hợp dù đang viêm amidan nhưng vẫn sử dụng những loại thực phẩm gây hại tạo điều kiện thuận lợi cho các tác nhân gây hại, các loại vi khuẩn, virus phát triển nhanh chóng, lây lan…

Viêm amidan nên ăn gì?

Dưới đây là những món ăn giàu dinh dưỡng, giúp tăng cường sức đề kháng bệnh nhân có thể bổ sung khi điều trị viêm amidan:

• Thực phẩm giàu vitamin C: Bổ sung vitamin C thường xuyên có thể cải thiện hệ miễn dịch, tăng cường sức khỏe, hỗ trợ tiêu diệt các gốc tự do…; làm giảm khoảng 50% triệu chứng của viêm mũi họng và các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp khác.
• Bổ sung nhiều rau xanh: Lượng nước dồi dào trong rau xanh có thể làm dịu amidan và vùng cổ họng sưng nóng, không chỉ vậy, các vitamin, khoáng chất trong rau xanh còn có tác dụng giảm sưng, làm loãng đờm và tái tạo các niêm mạc bị tổn thương.
• Thực ăn giàu kẽm: Nhóm thực phẩm này có thể cải thiện sức đề kháng và hỗ trợ ức chế các bệnh viêm nhiễm ở đường hô hấp như cảm cúm, cảm lạnh, viêm amidan và viêm họng.
• Bổ sung đủ 1.5  – 2.0 lít nước mỗi ngày: Viêm amidan có thể khiến thân nhiệt người bệnh tăng cao, khoang miệng khô rát, sưng nóng và cơ thể mất nước. Chính vì vậy, người bệnh nên cố gắng bổ sung từ 1.5  – 2.0 lít nước mỗi ngày để làm dịu cổ họng, long đờm, bù nước và cân bằng điện giải.

Viêm amidan nên kiêng gì?

Viêm amidan có thể trở nên trầm trọng hơn nếu bạn sử dụng các loại thực phẩm và đồ uống gây kích thích niêm mạc, do đó trong thời gian điều trị, cần tránh các loại thực phẩm và đồ uống sau:

• Thức ăn có kết cấu khô, cứng: Khi ăn các loại thực phẩm có kết cấu khô, cứng như bánh mì sấy, rau củ sấy, đồ nướng, các loại hạt (lạc, hạnh nhân, hạt hướng dương,…) có thể khiến niêm mạc cổ họng, amidan sưng tấy, đau rát, bệnh nhân cảm thấy khó chịu hơn.
• Thức ăn nhiều dầu mỡ và gia vị: Các loại thực phẩm này có thể kích thích niêm mạc cổ họng và khiến amidan sưng to, viêm, đau nhức và khô rát đồng thời khiến cơ thể mất nước, mệt mỏi và ứ đờm đặc ở cổ họng.
• Bia rượu, cà phê: Bia rượu và cà phê là các loại đồ uống bạn nên hạn chế trong thời gian điều trị viêm amidan nguyên nhân là do ethanol và caffeine có thể gây mất nước, tăng thân nhiệt và kích ứng niêm mạc hô hấp.
• Không hút thuốc lá: Nicotine, asen, chì, hắc ín,… trong khói thuốc lá là chất độc sẽ tấn công và gây tổn thương amidan lẫn niêm mạc hầu họng. Không chỉ vậy, hút thuốc lá thường xuyên còn làm tăng nguy cơ bị viêm họng mãn tính, viêm xoang, trào ngược dạ dày thực quản, viêm thanh quản mãn tính, tràn dịch màng phổi, lao phổi, viêm khí phế quản,…

Trong quá trình điều trị viêm amidan, chế độ ăn uống có vai trò vô cùng quan trọng do vậy để đạt được hiệu quả điều trị tối ưu, người bệnh nên kết hợp ăn uống đủ chất, sử dụng thuốc, nghỉ ngơi điều độ và thực hiện các biện pháp chăm sóc tai mũi họng đúng cách.

Cách phòng ngừa

Để kiểm soát tình trạng viêm amidan, bạn có thể áp dụng các biện pháp dưới đây:

• Uống nhiều nước, sinh hoạt, nghỉ ngơi điều độ. Khi mắc bệnh viêm họng thường người bệnh cũng kèm theo các triệu chứng mệt mỏi, đau đầu kèm theo. Nên nghỉ ngơi nhiều hơn để hồi phục sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả.
• Súc miệng bằng nước muối ấm 2 – 3 lần mỗi ngày khi thức dậy và sau khi ăn, vệ sinh răng miệng cẩn thận,
• Sử dụng máy tạo độ ẩm để làm ẩm không khí trong nhà, chú ý vệ sinh máy định kỳ để ngăn tình trạng nấm mốc phát triển.
• Vệ sinh cá nhân thường xuyên, rửa tay sạch sẽ với xà phòng. Đối với trẻ nhỏ, các bố mẹ nên cẩn trọng trong việc tắm rửa cho con hàng ngày. Dạy thói quen vệ sinh cá nhân cho trẻ từ khi còn nhỏ.
• Tránh bị lạnh bằng việc sử dụng khăn quàng, mặc quần áo ấm. Khi thời tiết có dấu hiệu lạnh đi nên chủ động bảo vệ cơ thể, đặc biệt là phần cổ họng.
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc đến nơi đông người để tránh hít phải khói, bụi, mầm bệnh gây hại. Bố mẹ nên chủ động đeo khẩu trang cho các
• Điều trị triệt để các bệnh đường hô hấp như viêm đường hô hấp trên và nhiễm trùng đường hô hấp dưới, không tự ý dừng uống thuốc hoặc để cho các triệu chứng tự biến mất.

Trên đây là những kiến thức cơ bản nhất về viêm amidan – một trong những bệnh Tai Mũi Họng phổ biến nhất, đặc biệt ở trẻ em. Hy vọng có thể cung cấp những thông tin bổ ích, hỗ trợ quá trình khám chữa bệnh của bạn đọc thật hiệu quả.

Array
Notice: Undefined variable: query in /home/quandan102.com/public_html/wp-content/plugins/mrec/pr/class-pr-model.php on line 64

Notice: Undefined variable: query in /home/quandan102.com/public_html/wp-content/plugins/mrec/pr/class-pr-model.php on line 64