Viêm khớp ngón tay: Nguyên nhân, Triệu chứng và Phương pháp điều trị

Viêm khớp ngón tay là một tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến các khớp ngón tay, gây đau, sưng và hạn chế cử động. Bệnh có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp là những yếu tố chính. Các triệu chứng của viêm khớp ngón tay không chỉ gây khó khăn trong các hoạt động hàng ngày mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tùy vào mức độ nghiêm trọng, bệnh này có thể điều trị hiệu quả bằng thuốc, vật lý trị liệu hoặc phẫu thuật. Việc phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa tổn thương khớp nghiêm trọng.

Định nghĩa viêm khớp ngón tay

Viêm khớp ngón tay là tình trạng viêm xảy ra ở các khớp ngón tay, gây đau, sưng và có thể làm hạn chế khả năng vận động của ngón tay. Đây là một bệnh lý thường gặp, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, các loại viêm khớp như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp hay chấn thương là những yếu tố phổ biến dẫn đến tình trạng này. Viêm khớp ngón tay có thể ảnh hưởng đến một hoặc nhiều khớp ngón tay, và đôi khi còn kéo theo viêm các khớp ở các vị trí khác trên cơ thể.

Vị trí viêm khớp ngón tay

Viêm khớp ngón tay thường xuất hiện ở các khớp trong bàn tay. Các vị trí hay bị ảnh hưởng bao gồm:

• Khớp ngón tay gần móng: Đây là vị trí phổ biến, khi các khớp này bị viêm sẽ làm người bệnh cảm thấy đau nhức, sưng tấy.
• Khớp giữa các ngón tay: Viêm khớp ở vị trí này có thể gây ra cứng khớp, làm việc khó khăn hơn khi gập hoặc duỗi ngón tay.
• Khớp gốc ngón tay: Mặc dù ít gặp hơn, viêm ở khớp gốc của ngón tay vẫn có thể xảy ra và gây đau dữ dội, hạn chế sự linh hoạt của các ngón tay.

Triệu chứng viêm khớp ngón tay

Tình trạng viêm khớp ngón tay có thể biểu hiện qua một số triệu chứng rõ rệt. Những dấu hiệu này thường không chỉ gây đau mà còn ảnh hưởng đến khả năng cử động của ngón tay. Một số triệu chứng điển hình bao gồm:

• Đau nhức: Đau có thể xảy ra khi cử động ngón tay hoặc thậm chí khi nghỉ ngơi. Cơn đau thường trở nên dữ dội vào buổi sáng hoặc khi thay đổi thời tiết.
• Sưng tấy: Vùng khớp bị viêm sẽ bị sưng và cảm giác nóng, có thể nhìn thấy rõ khi so sánh với những khớp khác.
• Cứng khớp: Người bệnh có thể cảm thấy khó khăn khi cử động các ngón tay, đặc biệt là vào sáng sớm sau khi thức dậy.
• Giới hạn khả năng vận động: Viêm khớp ngón tay làm giảm sự linh hoạt của các ngón tay, ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày như cầm nắm, viết lách hay thực hiện các công việc đòi hỏi sự chính xác.
• Hình dạng ngón tay thay đổi: Ở giai đoạn nặng, khớp ngón tay có thể bị biến dạng, các ngón tay có thể bị lệch, cong hoặc có những cục u nhỏ bên dưới da.

Nguyên nhân gây viêm khớp ngón tay

Viêm khớp ngón tay có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là các yếu tố chủ yếu góp phần làm xuất hiện tình trạng này:

• Thoái hóa khớp: Quá trình lão hóa khiến lớp sụn trong khớp bị mòn dần, dẫn đến viêm và đau đớn khi vận động.
• Viêm khớp dạng thấp: Đây là một bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch tấn công các khớp, gây viêm và tổn thương.
• Chấn thương hoặc tai nạn: Các va chạm mạnh hoặc gãy xương có thể làm tổn thương khớp ngón tay, tạo cơ hội cho viêm phát sinh.
• Di truyền: Một số người có yếu tố di truyền dễ bị mắc các bệnh lý khớp như viêm khớp dạng thấp hay thoái hóa khớp.
• Tình trạng viêm nhiễm: Một số bệnh nhiễm trùng hoặc vi khuẩn có thể xâm nhập vào khớp và gây ra viêm.
• Sử dụng quá mức: Lạm dụng các hoạt động cần cử động ngón tay mạnh mẽ và lặp đi lặp lại như đánh máy, chơi thể thao có thể làm tăng nguy cơ viêm khớp.

Đối tượng dễ mắc viêm khớp ngón tay

Các yếu tố liên quan đến lối sống và tình trạng sức khỏe có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm khớp ngón tay. Những đối tượng dưới đây có khả năng cao bị ảnh hưởng bởi bệnh:

• Người cao tuổi: Theo thời gian, các khớp dễ bị hao mòn, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm khớp như thoái hóa khớp.
• Phụ nữ: Phụ nữ, đặc biệt là trong độ tuổi trung niên hoặc sau mãn kinh, có xu hướng mắc viêm khớp dạng thấp nhiều hơn nam giới.
• Người làm việc văn phòng hoặc lao động nặng: Những người phải thực hiện các động tác lặp đi lặp lại như gõ máy tính, nâng vác đồ vật nặng dễ bị căng thẳng và tổn thương khớp ngón tay.
• Người có tiền sử gia đình bị bệnh khớp: Nếu trong gia đình có người mắc viêm khớp hoặc các bệnh lý khớp, nguy cơ mắc bệnh này sẽ cao hơn.
• Người có bệnh lý tự miễn hoặc viêm nhiễm: Những người mắc các bệnh như lupus ban đỏ hay tiểu đường có thể dễ bị viêm khớp ngón tay do ảnh hưởng của hệ miễn dịch.

Biến chứng viêm khớp ngón tay

Viêm khớp ngón tay nếu không được điều trị kịp thời và hiệu quả có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là các biến chứng phổ biến mà bệnh nhân có thể gặp phải:

• Hạn chế vận động: Viêm khớp kéo dài có thể làm cho các ngón tay trở nên cứng và khó di chuyển, ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày như cầm nắm, viết hay làm việc.
• Biến dạng khớp: Nếu không điều trị, khớp ngón tay có thể bị biến dạng, dẫn đến các ngón tay cong vẹo hoặc lệch. Điều này gây khó khăn trong việc thực hiện các cử động bình thường.
• Tổn thương sụn và xương: Viêm kéo dài sẽ làm hỏng sụn khớp, thậm chí có thể dẫn đến hủy hoại một phần xương, gây ra đau nhức dữ dội và mất khả năng phục hồi.
• Đau mãn tính: Khi bệnh tiến triển, cơn đau sẽ trở nên mãn tính, không chỉ xuất hiện khi vận động mà còn xảy ra ngay cả khi nghỉ ngơi, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.
• Viêm nhiễm thứ phát: Trong một số trường hợp, viêm khớp có thể dẫn đến viêm nhiễm trong các mô xung quanh khớp, làm gia tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Chẩn đoán viêm khớp ngón tay

Để xác định chính xác tình trạng viêm khớp ngón tay và loại trừ các bệnh lý khác, bác sĩ sẽ thực hiện một số phương pháp chẩn đoán cụ thể. Các bước chẩn đoán phổ biến bao gồm:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra các triệu chứng như sưng, đỏ, cứng khớp và khả năng cử động của ngón tay. Việc này giúp đánh giá mức độ tổn thương và viêm.
• Xét nghiệm máu: Một số xét nghiệm máu có thể được thực hiện để kiểm tra sự hiện diện của các chỉ số viêm, đặc biệt là trong trường hợp viêm khớp dạng thấp.
• Chụp X-quang: Đây là phương pháp hình ảnh phổ biến để phát hiện sự thay đổi cấu trúc khớp, mức độ thoái hóa hoặc tổn thương xương, giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn.
• Chụp MRI: Đối với trường hợp phức tạp hơn, chụp cộng hưởng từ (MRI) có thể được chỉ định để quan sát chi tiết các mô mềm, bao gồm sụn và các mô xung quanh khớp.
• Siêu âm khớp: Siêu âm có thể giúp bác sĩ quan sát sự hiện diện của dịch khớp, viêm hoặc tổn thương mô mềm xung quanh khớp, hỗ trợ trong việc đưa ra chẩn đoán chính xác.

Khi nào cần gặp bác sĩ về viêm khớp ngón tay

Việc nhận diện sớm các dấu hiệu của viêm khớp ngón tay và tìm kiếm sự can thiệp kịp thời từ bác sĩ là rất quan trọng. Dưới đây là những trường hợp khi bạn cần gặp bác sĩ để được khám và điều trị:

• Đau không giảm: Nếu cơn đau kéo dài và không giảm mặc dù đã dùng thuốc giảm đau hoặc thực hiện các biện pháp điều trị tại nhà, bạn cần gặp bác sĩ để kiểm tra và tìm hiểu nguyên nhân chính xác.
• Sưng tấy và đỏ: Khi các khớp ngón tay bị sưng và đỏ kéo dài, kèm theo cảm giác nóng ở khu vực bị ảnh hưởng, đây là dấu hiệu của viêm nhiễm hoặc tổn thương khớp.
• Khó vận động ngón tay: Nếu bạn cảm thấy các ngón tay cứng và khó cử động, ngay cả khi không thực hiện các hoạt động mạnh, đây có thể là dấu hiệu của viêm khớp nghiêm trọng, cần được đánh giá và điều trị kịp thời.
• Biến dạng khớp: Khi khớp ngón tay có dấu hiệu biến dạng hoặc bị lệch, đây là triệu chứng của tổn thương khớp nghiêm trọng, cần thăm khám và điều trị ngay.
• Tình trạng không cải thiện: Nếu tình trạng viêm khớp không cải thiện sau một thời gian điều trị hoặc sử dụng thuốc giảm đau, bạn cần gặp bác sĩ để điều chỉnh phương pháp điều trị hoặc tiến hành các xét nghiệm chuyên sâu.

Phòng ngừa viêm khớp ngón tay

Mặc dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn viêm khớp ngón tay, nhưng bạn có thể thực hiện các biện pháp để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Dưới đây là một số cách phòng ngừa hiệu quả:

• Duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý: Thừa cân làm tăng áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp ngón tay. Giữ trọng lượng cơ thể ổn định giúp giảm bớt gánh nặng cho các khớp.
• Tập thể dục đều đặn: Các bài tập thể dục nhẹ nhàng giúp cải thiện sự linh hoạt của khớp, duy trì sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ thoái hóa khớp.
• Bảo vệ khớp khỏi chấn thương: Khi tham gia các hoạt động thể thao hoặc công việc nặng, hãy bảo vệ các khớp ngón tay khỏi những chấn thương có thể xảy ra.
• Thực hiện các động tác đúng cách: Đảm bảo rằng bạn thực hiện các hoạt động cầm nắm, gõ bàn phím hay nâng vác đồ vật một cách hợp lý để tránh làm tăng căng thẳng lên khớp ngón tay.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn uống đủ chất và bổ sung các vitamin, khoáng chất cần thiết giúp duy trì sức khỏe xương khớp, đặc biệt là canxi và vitamin D.

Phương pháp điều trị viêm khớp ngón tay

Việc điều trị viêm khớp ngón tay có thể được thực hiện qua nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân gây bệnh. Điều trị kịp thời và đúng cách không chỉ giúp giảm đau mà còn ngăn ngừa những tổn thương lâu dài cho khớp ngón tay. Các phương pháp điều trị bao gồm sử dụng thuốc, các biện pháp không dùng thuốc và phương pháp y học cổ truyền.

Điều trị bằng thuốc

Thuốc là một trong những phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả trong việc giảm các triệu chứng của viêm khớp ngón tay, đặc biệt là đối với các trường hợp có mức độ viêm sưng và đau cao. Có thể sử dụng các loại thuốc sau:

• Thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs): Đây là nhóm thuốc thường được sử dụng để giảm đau và chống viêm. Một số loại thuốc phổ biến trong nhóm này bao gồm Ibuprofen, Naproxen và Diclofenac. Các thuốc này giúp giảm sự viêm sưng, đồng thời giảm đau nhức ở các khớp.
• Thuốc chống viêm corticosteroid: Khi viêm khớp ngón tay trở nên nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định các thuốc corticosteroid như Prednisolone hoặc Methylprednisolone. Những loại thuốc này giúp giảm nhanh chóng tình trạng viêm nhưng chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn vì có thể gây ra các tác dụng phụ như loãng xương nếu sử dụng lâu dài.
• Thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp: Đối với các trường hợp viêm khớp ngón tay do viêm khớp dạng thấp, bác sĩ có thể chỉ định các thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARDs) như Methotrexate hoặc Sulfasalazine. Các thuốc này giúp làm chậm quá trình tiến triển của bệnh và ngăn ngừa các biến chứng dài hạn.
• Thuốc giảm đau mạnh (opioids): Trong một số trường hợp viêm khớp nặng và không đáp ứng với thuốc giảm đau thông thường, bác sĩ có thể chỉ định các thuốc giảm đau mạnh như Tramadol hay Codeine. Tuy nhiên, nhóm thuốc này chỉ được sử dụng trong thời gian ngắn và cần sự giám sát của bác sĩ do khả năng gây nghiện.

Điều trị không dùng thuốc

Bên cạnh việc sử dụng thuốc, nhiều biện pháp điều trị không dùng thuốc cũng rất hiệu quả trong việc giảm đau và cải thiện chức năng khớp. Một số phương pháp bao gồm:

• Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường sự linh hoạt của khớp và giảm cứng khớp. Bác sĩ có thể hướng dẫn người bệnh các bài tập kéo giãn nhẹ nhàng cho ngón tay hoặc sử dụng các thiết bị hỗ trợ như nẹp ngón tay để giúp giữ ổn định khớp trong quá trình điều trị.
• Chườm nóng hoặc lạnh: Chườm lạnh có thể giúp giảm sưng tấy và giảm đau trong khi chườm nóng giúp thư giãn cơ bắp và giảm căng thẳng cho các khớp bị viêm. Bạn có thể sử dụng túi chườm lạnh hoặc túi chườm nóng để làm giảm triệu chứng tại nhà.
• Thay đổi lối sống: Điều chỉnh lối sống cũng rất quan trọng trong việc giảm thiểu các tác động của viêm khớp ngón tay. Giảm cân giúp giảm áp lực lên khớp, và tránh các hoạt động gây căng thẳng cho các ngón tay như gõ bàn phím quá lâu hay nâng vác vật nặng.
• Sử dụng nẹp khớp: Nẹp hoặc băng đeo khớp có thể giúp bảo vệ các khớp ngón tay khỏi sự tác động và làm giảm cơn đau. Đây là phương pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị viêm khớp ngón tay.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cũng có những phương pháp hỗ trợ điều trị viêm khớp ngón tay, giúp giảm đau và cải thiện chức năng của khớp. Các phương pháp điều trị này có thể được áp dụng song song với các phương pháp Tây y để đạt hiệu quả tối ưu:

• Châm cứu: Châm cứu là một phương pháp y học cổ truyền phổ biến trong việc giảm đau và điều trị các bệnh lý về khớp. Các mũi kim châm vào các huyệt đạo giúp kích thích tuần hoàn máu, giảm viêm và cải thiện khả năng vận động của khớp ngón tay.
• Xoa bóp, bấm huyệt: Các kỹ thuật xoa bóp và bấm huyệt có thể giúp giảm căng thẳng và đau đớn ở khớp ngón tay. Thực hiện những động tác này đều đặn giúp cải thiện tuần hoàn máu và tăng cường chức năng của khớp.
• Sử dụng thảo dược: Một số bài thuốc thảo dược có thể hỗ trợ điều trị viêm khớp ngón tay, đặc biệt là các loại cây thuốc có tính chất chống viêm và giảm đau như ngưu tất, quế, gừng và mã tiền. Những thảo dược này có thể được sử dụng dưới dạng thuốc sắc hoặc chế biến thành các loại kem bôi ngoài da.
• Thuốc bào chế từ thảo dược: Trong y học cổ truyền, các bài thuốc uống từ thảo dược như Độc hoạt ký sinh, Mẫu đơn bì, Sâm ngọc linh có thể giúp điều trị viêm khớp và làm giảm triệu chứng sưng, đau do viêm khớp ngón tay.

Viêm khớp ngón tay là một bệnh lý có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc kết hợp nhiều phương pháp điều trị từ thuốc Tây y, các biện pháp không dùng thuốc đến y học cổ truyền sẽ giúp kiểm soát tốt tình trạng bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.