Trào ngược dạ dày gây sốt: Nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị

Trào ngược dạ dày gây sốt là một triệu chứng khá ít gặp nhưng không phải là không thể xảy ra. Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản, gây cảm giác khó chịu, đau rát ngực, ợ nóng. Khi tình trạng này trở nên nghiêm trọng, nó có thể gây ra những phản ứng toàn thân như sốt.

Định nghĩa trào ngược dạ dày gây sốt

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng dịch vị dạ dày (gồm axit và các chất tiêu hóa) trào ngược lên thực quản, gây kích ứng niêm mạc thực quản. Trong khi các triệu chứng phổ biến của trào ngược dạ dày bao gồm ợ nóng, khó nuốt, và đau ngực, một số trường hợp nặng có thể dẫn đến sốt. Sốt trong tình trạng này có thể là phản ứng của cơ thể đối với tình trạng viêm nhiễm hoặc tổn thương trong dạ dày hoặc thực quản.

Khi trào ngược dạ dày diễn ra thường xuyên, niêm mạc thực quản bị viêm nhiễm do axit dạ dày, có thể gây ra nhiễm trùng hoặc loét. Các tổn thương này có thể kích thích cơ thể phản ứng bằng cách sốt, là một dấu hiệu cảnh báo rằng cơ thể đang chống lại viêm nhiễm hoặc các tổn thương trong cơ thể.

Nguyên nhân trào ngược dạ dày gây sốt

Sốt khi bị trào ngược dạ dày không phải lúc nào cũng là triệu chứng trực tiếp của trào ngược mà có thể là một phản ứng phụ từ các vấn đề bệnh lý hoặc từ các yếu tố không liên quan đến bệnh lý.

Nguyên nhân do bệnh lý

• Viêm loét thực quản: Khi trào ngược dạ dày kéo dài, axit có thể gây viêm loét niêm mạc thực quản. Viêm loét này có thể gây tổn thương nặng và dẫn đến nhiễm trùng, làm cơ thể phản ứng bằng cách sốt.
• Nhiễm trùng dạ dày: Nếu viêm loét hoặc các tổn thương trong dạ dày bị nhiễm trùng, cơ thể sẽ kích thích phản ứng miễn dịch dẫn đến sốt.
• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản nghiêm trọng: Trào ngược dạ dày kéo dài mà không được điều trị có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm phúc mạc hoặc hẹp thực quản, từ đó làm tăng nguy cơ sốt.

Nguyên nhân không do bệnh lý

• Thói quen ăn uống không lành mạnh: Ăn quá no, ăn thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ có thể làm trào ngược dạ dày. Sự kích thích này đôi khi có thể dẫn đến tình trạng viêm nhẹ trong dạ dày, gây sốt.
• Căng thẳng, stress: Căng thẳng kéo dài có thể làm tăng tiết axit dạ dày và làm tình trạng trào ngược trở nên tồi tệ hơn. Stress có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo ra các phản ứng viêm trong cơ thể, dẫn đến sốt.
• Thay đổi hormone: Những thay đổi hormon trong cơ thể, đặc biệt trong thời kỳ mang thai, có thể ảnh hưởng đến cơ chế đóng mở van thực quản, làm trào ngược dễ dàng hơn, từ đó gây sốt.

Trào ngược dạ dày gây sốt không phải là tình trạng phổ biến, nhưng nếu bạn gặp phải triệu chứng này, nên đi thăm khám để có phương pháp điều trị kịp thời.

Biểu hiện của trào ngược dạ dày gây sốt

Trào ngược dạ dày gây sốt có thể đi kèm với nhiều biểu hiện khác nhau. Đây là một tình trạng không chỉ ảnh hưởng đến dạ dày mà còn tác động đến các hệ thống khác trong cơ thể. Khi sốt xuất hiện cùng các triệu chứng khác, nó thường cho thấy tình trạng viêm nhiễm hoặc tổn thương nghiêm trọng do trào ngược.

Các triệu chứng điển hình

• Ợ nóng và khó nuốt: Axit dạ dày trào ngược lên thực quản gây cảm giác nóng rát ở ngực và có thể kèm theo cảm giác khó nuốt hoặc vướng víu.
• Đau ngực và đau bụng: Triệu chứng đau ngực thường xuyên đi kèm với cảm giác tức bụng hoặc khó chịu tại vùng thượng vị, làm tăng nguy cơ nhầm lẫn với các vấn đề tim mạch.
• Buồn nôn và nôn: Trào ngược nặng có thể dẫn đến buồn nôn và thậm chí là nôn mửa, gây mệt mỏi và làm tăng cảm giác khó chịu.
• Khó thở và ho khan: Một số bệnh nhân có thể gặp khó thở hoặc ho khan khi bị trào ngược dạ dày, đặc biệt là vào ban đêm, khi nằm ngủ.
• Sốt nhẹ hoặc sốt cao: Sốt có thể xuất hiện như một phản ứng của cơ thể đối với viêm nhiễm hoặc tổn thương mô do axit dạ dày gây ra.

Biến chứng của trào ngược dạ dày gây sốt

Nếu tình trạng trào ngược dạ dày không được kiểm soát và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài của người bệnh.

Các biến chứng có thể gặp

• Viêm loét thực quản: Sự trào ngược kéo dài có thể gây tổn thương niêm mạc thực quản, dẫn đến viêm loét và nếu không được điều trị sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Hẹp thực quản: Viêm loét thực quản có thể dẫn đến sẹo và làm thu hẹp thực quản, gây khó khăn trong việc nuốt thức ăn và có thể gây tắc nghẽn thực quản.
• Xuất huyết tiêu hóa: Trong một số trường hợp nặng, viêm loét thực quản có thể gây xuất huyết tiêu hóa, dẫn đến tình trạng nôn ra máu hoặc phân có màu đen, rất nguy hiểm.
• Ung thư thực quản: Nếu trào ngược dạ dày kéo dài mà không được điều trị, viêm loét thực quản có thể tiến triển thành ung thư thực quản, là một bệnh lý nguy hiểm với tỷ lệ tử vong cao.
• Viêm phúc mạc: Một biến chứng hiếm gặp nhưng nguy hiểm của trào ngược là viêm phúc mạc, một tình trạng viêm nhiễm trong ổ bụng, có thể gây sốc và đe dọa tính mạng.

Vì vậy, việc nhận diện sớm các biểu hiện và biến chứng của trào ngược dạ dày rất quan trọng để có thể điều trị kịp thời, tránh các hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe.

Đối tượng có nguy cơ cao

Trào ngược dạ dày thực quản có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng có một số nhóm đối tượng có nguy cơ mắc phải tình trạng này cao hơn. Nhận diện những người thuộc nhóm nguy cơ cao giúp bạn chủ động trong việc phòng ngừa và điều trị sớm.

Những đối tượng dễ gặp phải trào ngược dạ dày

• Người thừa cân hoặc béo phì: Thừa cân có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, dễ dẫn đến trào ngược dạ dày, đặc biệt là khi nằm hoặc ăn no.
• Người lớn tuổi: Theo tuổi tác, chức năng cơ vòng thực quản có thể giảm, làm tăng khả năng bị trào ngược dạ dày.
• Phụ nữ mang thai: Hormone thai kỳ thay đổi, làm giãn cơ vòng thực quản và tăng áp lực trong ổ bụng, là yếu tố nguy cơ gây trào ngược dạ dày.
• Người có thói quen ăn uống không lành mạnh: Ăn thực phẩm cay, dầu mỡ, hoặc uống nhiều caffein, rượu bia có thể kích thích sản xuất axit dạ dày, làm tăng nguy cơ trào ngược.
• Người có bệnh lý nền như hen suyễn, tiểu đường: Một số bệnh lý nền như hen suyễn, bệnh tim, hay tiểu đường có thể ảnh hưởng đến sự hoạt động của cơ vòng thực quản, khiến dịch dạ dày dễ dàng trào ngược.
• Người có lối sống ít vận động: Thiếu vận động có thể dẫn đến sự gia tăng cân nặng và giảm chức năng của cơ vòng thực quản, là yếu tố làm gia tăng trào ngược.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Nếu gặp phải các triệu chứng trào ngược dạ dày mà không được cải thiện sau một thời gian, hoặc khi tình trạng này trở nên nghiêm trọng, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

• Triệu chứng kéo dài hoặc tái phát: Nếu bạn gặp phải các triệu chứng như ợ nóng, khó nuốt, hoặc đau ngực kéo dài hơn vài tuần mà không thuyên giảm, bạn cần gặp bác sĩ.
• Đau ngực nghiêm trọng hoặc khó thở: Nếu bạn cảm thấy đau ngực dữ dội hoặc có triệu chứng khó thở, cần đến ngay bệnh viện để loại trừ các vấn đề liên quan đến tim mạch.
• Nôn ra máu hoặc phân có màu đen: Đây là dấu hiệu của biến chứng xuất huyết tiêu hóa, cần được điều trị cấp cứu ngay lập tức.
• Sút cân không giải thích được: Nếu bạn bị sút cân bất thường do khó ăn uống hoặc nuốt thức ăn khó khăn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Khó nuốt hoặc cảm giác vướng víu khi ăn uống: Khi trào ngược làm tổn thương thực quản, bạn có thể gặp khó khăn trong việc nuốt hoặc cảm giác thức ăn bị vướng lại trong cổ họng.
• Ho kéo dài hoặc khàn giọng: Nếu trào ngược dạ dày làm ảnh hưởng đến cổ họng hoặc thanh quản, ho khan hoặc khàn giọng có thể xuất hiện.

Chẩn đoán

Khi đến khám bác sĩ, bác sĩ sẽ tiến hành một số bước để xác định chính xác tình trạng của bạn và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Các phương pháp chẩn đoán trào ngược dạ dày

• Khám lâm sàng và hỏi bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng bạn gặp phải, thói quen ăn uống, lối sống và tiền sử bệnh lý để đưa ra chẩn đoán ban đầu.
• Nội soi dạ dày: Đây là phương pháp phổ biến để kiểm tra tổn thương niêm mạc dạ dày và thực quản, xác định mức độ viêm hoặc loét do trào ngược.
• Siêu âm bụng: Được sử dụng để kiểm tra tình trạng của dạ dày và các cơ quan nội tạng khác, giúp loại trừ các vấn đề khác có thể gây ra triệu chứng tương tự.
• Xét nghiệm pH thực quản: Đây là một xét nghiệm xác định mức độ axit trong thực quản, giúp xác nhận tình trạng trào ngược.
• Manometry thực quản: Phương pháp này đo lường sự hoạt động của cơ vòng thực quản để đánh giá chức năng cơ này và khả năng ngăn chặn trào ngược.
• Chụp X-quang với barium: Phương pháp này giúp bác sĩ thấy được hình ảnh cấu trúc của thực quản và dạ dày, hỗ trợ trong việc chẩn đoán bệnh.

Cách phòng ngừa

Trào ngược dạ dày có thể được kiểm soát và phòng ngừa hiệu quả nếu bạn thay đổi thói quen sống và chế độ ăn uống phù hợp.

Các biện pháp phòng ngừa trào ngược dạ dày

• Giảm cân: Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, giảm cân có thể giúp giảm áp lực lên dạ dày và giảm nguy cơ trào ngược dạ dày.
• Chế độ ăn uống hợp lý: Hạn chế thực phẩm cay, chua, dầu mỡ, caffein, và rượu bia. Thực phẩm này có thể kích thích dạ dày sản xuất axit, làm tăng nguy cơ trào ngược.
• Ăn ít và thường xuyên: Thay vì ăn ba bữa lớn, bạn nên ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực lên dạ dày.
• Không nằm ngay sau khi ăn: Nằm ngay sau bữa ăn làm tăng khả năng trào ngược axit lên thực quản. Hãy chờ ít nhất hai giờ sau khi ăn trước khi nằm xuống.
• Tăng cường hoạt động thể chất: Tập thể dục nhẹ nhàng giúp cải thiện hệ tiêu hóa và giảm nguy cơ trào ngược.
• Nâng đầu giường khi ngủ: Nếu bạn thường xuyên bị trào ngược vào ban đêm, hãy thử nâng đầu giường lên khoảng 15 đến 20 cm để giúp giảm trào ngược khi ngủ.
• Tránh căng thẳng: Căng thẳng và lo âu có thể làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược dạ dày. Hãy tìm cách thư giãn như thiền, yoga, hoặc các bài tập thở sâu.

Việc thay đổi thói quen sống, chế độ ăn uống hợp lý, và kiểm soát cân nặng có thể giúp bạn phòng ngừa và giảm thiểu triệu chứng trào ngược dạ dày hiệu quả.

Phương pháp điều trị

Trào ngược dạ dày gây sốt là một tình trạng có thể điều trị hiệu quả nếu được chẩn đoán và can thiệp kịp thời. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng, nguyên nhân gây bệnh, và tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến cho tình trạng này.

Điều trị bằng thuốc

Điều trị bằng thuốc là phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất để kiểm soát các triệu chứng trào ngược dạ dày. Các loại thuốc này giúp giảm axit dạ dày, bảo vệ niêm mạc thực quản, và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

• Thuốc kháng axit (antacids): Các thuốc này giúp trung hòa axit trong dạ dày, từ đó giảm triệu chứng ợ nóng và đau ngực. Các thuốc như Mylanta, Tums, và Gaviscon là những loại thuốc kháng axit thường được sử dụng.
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Đây là nhóm thuốc mạnh mẽ giúp giảm tiết axit dạ dày, giúp làm lành các tổn thương niêm mạc thực quản. Một số thuốc PPI phổ biến là Omeprazole, Esomeprazole và Lansoprazole.
• Thuốc kháng histamine H2 (H2 blockers): Thuốc này giúp giảm lượng axit dạ dày bằng cách ức chế histamine, một chất kích thích sản xuất axit trong dạ dày. Ranitidine và Famotidine là hai loại thuốc thường được sử dụng trong trường hợp này.
• Thuốc làm rỗng dạ dày (prokinetics): Thuốc này giúp tăng cường nhu động dạ dày và thực quản, từ đó giảm khả năng axit trào ngược. Metoclopramide là một loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị trào ngược.

Những loại thuốc này thường được bác sĩ chỉ định trong thời gian ngắn hoặc dài tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và sự đáp ứng của cơ thể người bệnh.

Điều trị không dùng thuốc

Ngoài thuốc, các biện pháp không dùng thuốc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị trào ngược dạ dày. Những thay đổi trong lối sống và thói quen ăn uống có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng và ngăn ngừa tình trạng này tái phát.

• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Người bệnh nên tránh các thực phẩm gây kích thích dạ dày như thức ăn cay, mặn, chiên xào, đồ uống có cồn và caffein. Nên ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn ba bữa lớn để giảm áp lực lên dạ dày.
• Giảm cân: Nếu bạn thừa cân, giảm cân có thể giúp giảm áp lực lên dạ dày và giảm nguy cơ trào ngược.
• Không nằm ngay sau khi ăn: Sau bữa ăn, người bệnh nên đợi ít nhất hai giờ trước khi nằm xuống. Việc nằm ngay sau khi ăn có thể làm tăng khả năng axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
• Nâng cao đầu giường khi ngủ: Nếu bạn thường xuyên bị trào ngược vào ban đêm, hãy thử nâng đầu giường lên khoảng 15 đến 20 cm để giảm trào ngược trong khi ngủ.
• Hạn chế căng thẳng: Stress có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng trào ngược dạ dày. Việc tập luyện thể dục nhẹ nhàng, thư giãn bằng yoga hoặc thiền có thể giúp giảm căng thẳng hiệu quả.

Các biện pháp này có thể cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của người bệnh, giảm sự phụ thuộc vào thuốc và giảm nguy cơ tái phát trào ngược.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cũng có thể hỗ trợ trong việc điều trị trào ngược dạ dày, đặc biệt là trong việc làm dịu các triệu chứng và cải thiện hệ tiêu hóa tổng thể. Các phương pháp điều trị này thường chú trọng vào việc cân bằng âm dương và điều hòa khí huyết trong cơ thể.

• Sử dụng thảo dược: Một số thảo dược có tác dụng tốt trong việc điều trị trào ngược dạ dày, như Bạch thược, Ngưu tất, và Cam thảo. Các thảo dược này giúp làm dịu niêm mạc dạ dày, giảm axit và hỗ trợ tiêu hóa.
• Châm cứu: Châm cứu có thể giúp cải thiện lưu thông khí huyết, thư giãn cơ vòng thực quản và dạ dày, giúp giảm trào ngược. Các huyệt đạo như Hạ tiêu và Thái xung thường được sử dụng trong điều trị.
• Xoa bóp: Một số kỹ thuật xoa bóp, đặc biệt là vùng bụng và ngực, có thể giúp giảm căng thẳng và thư giãn cơ bắp, giúp giảm trào ngược axit.

Mặc dù y học cổ truyền có thể giúp hỗ trợ điều trị các triệu chứng trào ngược dạ dày, việc sử dụng phương pháp này cần có sự giám sát và tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Trào ngược dạ dày gây sốt có thể điều trị hiệu quả nếu được chẩn đoán và can thiệp kịp thời. Phương pháp điều trị kết hợp giữa thuốc Tây y, các biện pháp không dùng thuốc, và hỗ trợ từ y học cổ truyền sẽ giúp giảm bớt triệu chứng và ngăn ngừa tái phát.