Viêm Da Dị Ứng Là Gì? Nguyên Nhân, Điều Trị Và Phòng Ngừa

Viêm da dị ứng là một bệnh lý về da phổ biến, đặc biệt ở những người có cơ địa nhạy cảm. Tình trạng này gây ra nhiều phiền toái với các triệu chứng như khô da, ngứa, viêm nhiễm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khó điều trị dứt điểm. Trong bài viết này, bạn đọc hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp xử lý và phòng ngừa bệnh hiệu quả. 

Viêm da dị ứng là gì?

Viêm da dị ứng là một bệnh lý ngoài da mãn tính, khiến da trở nên khô, ngứa và dễ bị kích ứng. Tình trạng này có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng thường phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Bệnh thường bùng phát khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích từ môi trường hoặc hóa chất.

Đặc điểm của viêm da dị ứng là da bị khô ráp, nổi mẩn đỏ và ngứa dữ dội. Nếu không được kiểm soát tốt, người bệnh có thể bị xuất hiện các vết mụn nước và dịch rỉ từ da. Viêm da dị ứng thường kéo dài và tái phát nhiều lần trong suốt cuộc đời, đặc biệt khi da tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng.

Tình trạng viêm da dị ứng được chia thành 4 dạng như sau:

• Viêm da dị ứng tiếp xúc: Viêm da dị ứng tiếp xúc xảy ra khi da tiếp xúc trực tiếp với các chất gây dị ứng hoặc kích ứng, như hóa chất, mỹ phẩm, hoặc kim loại. Các triệu chứng bao gồm phát ban, ngứa và sưng đỏ tại vùng tiếp xúc.
• Viêm da dị ứng cơ địa: Đây là dạng viêm da phổ biến ở những người có cơ địa nhạy cảm. Bệnh có thể xuất hiện từ khi còn nhỏ và kéo dài suốt cuộc đời. Viêm da dị ứng cơ địa gây khô da, ngứa, bong tróc và thường xuất hiện ở các khu vực như khuỷu tay, đầu gối, cổ.
• Viêm da dị ứng thời tiết: Tình trạng này xảy ra khi cơ thể phản ứng với sự thay đổi đột ngột của thời tiết, đặc biệt là trong mùa đông khô lạnh hoặc mùa hè nóng ẩm. Triệu chứng bao gồm da khô, ngứa và nổi mẩn đỏ.
• Viêm da dị ứng mỹ phẩm: Loại viêm da này do tiếp xúc với các sản phẩm mỹ phẩm chứa hóa chất gây kích ứng da. Các chất gây dị ứng thường gặp là hương liệu, chất bảo quản và chất tạo màu. Bệnh thường biểu hiện dưới dạng nổi mẩn, ngứa và sưng đỏ ở các vùng da tiếp xúc trực tiếp với mỹ phẩm.
• Viêm da dị ứng bội nhiễm: Đây là tình trạng viêm da dị ứng nghiêm trọng hơn, thường do vi khuẩn tấn công vào vùng da bị tổn thương, gây nhiễm trùng. Triệu chứng bao gồm mụn mủ, mụn nước và sưng đau.

Tham khảo: Người Mắc Viêm Da Dị Ứng Bao Lâu Thì Khỏi Bệnh? Giải Đáp Chi Tiết

Nguyên nhân gây bệnh

Hiện tại, nguyên nhân cụ thể của viêm da dị ứng chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, có một số yếu tố chính được cho là liên quan đến sự phát triển của bệnh:

• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc viêm da dị ứng, hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng, khả năng cao những thành viên khác cũng sẽ mắc bệnh.
• Tác động từ môi trường: Các tác nhân từ môi trường như thời tiết lạnh, độ ẩm thấp hoặc ô nhiễm không khí có thể kích hoạt và làm trầm trọng thêm các triệu chứng của viêm da dị ứng.
• Tiếp xúc với hóa chất: Xà phòng, chất tẩy rửa và các chất hóa học khác có thể gây kích ứng da, làm da trở nên nhạy cảm và dễ viêm nhiễm.
• Căng thẳng: Yếu tố tâm lý như căng thẳng và lo âu khiến tình trạng viêm da dị ứng trở nên nghiêm trọng hơn, nhưng không phải là nguyên nhân trực tiếp.

Triệu chứng viêm da dị ứng

Triệu chứng của viêm da dị ứng có thể khác nhau ở mỗi người, tuy nhiên đều bao gồm những biểu hiện cụ thể sau:

• Da khô và ngứa kéo dài, đặc biệt là vào ban đêm. Ngứa có thể làm người bệnh gãi nhiều, khiến da bị tổn thương và ngứa càng nghiêm trọng hơn.
• Các vùng da bị đỏ hoặc chuyển sang màu nâu xám, thường xuất hiện ở tay, chân, cổ, mặt, da đầu và các khớp như khuỷu tay, đầu gối.
• Khi bị gãi quá nhiều, da có thể xuất hiện mụn nước nhỏ chứa dịch vàng. Nếu không được điều trị sẽ dẫn đến tình trạng nhiễm trùng.
• Khi viêm da kéo dài, da có xu hướng trở nên dày hơn, bong tróc và thậm chí có thể nứt nẻ, gây đau đớn cho người bệnh.
• Da bị kích ứng, sưng nề, nhất là khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích.

Đừng bỏ qua: Viêm Da Dị Ứng Ở Trẻ Em Nguy Hiểm Không? Điều Trị Thế Nào?

Đối tượng nào dễ mắc bệnh?

Một số đối tượng dễ mắc bệnh viêm da dị ứng bao gồm:

• Trẻ em, nhất là trẻ sơ sinh với sức đề kháng kém.
• Những người có cơ địa dễ bị dị ứng với tác nhân từ môi trường bên ngoài.
• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh dị ứng cũng dễ bị viêm da.
• Người sống và làm việc trong môi trường ô nhiễm hoặc có khí hậu khắc nghiệt.

Phương pháp chẩn đoán viêm da dị ứng

Để chẩn đoán viêm da dị ứng, bác sĩ thường kiểm tra lâm sàng và khai thác tiền sử bệnh. Các biểu hiện như ngứa, khô da, và các mảng da đỏ, sần sùi là những dấu hiệu quan trọng giúp xác định bệnh.

Ngoài ra, một số xét nghiệm có thể được thực hiện để loại trừ các bệnh lý ngoài da khác. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu thử nghiệm dị ứng để phát hiện các tác nhân gây kích ứng như thực phẩm, bụi, phấn hoa hoặc hóa chất​.

Biến chứng của viêm da dị ứng

Viêm da dị ứng nếu không được điều trị có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng:

• Nhiễm trùng da: Do da nứt nẻ và bị gãi nhiều, vi khuẩn và vi rút dễ dàng xâm nhập, gây nhiễm trùng. Dấu hiệu nhận biết bao gồm da sưng tấy, tiết dịch vàng hoặc xuất hiện mụn mủ.
• Hen suyễn và viêm mũi dị ứng: Hơn 50% trẻ nhỏ bị viêm da dị ứng có nguy cơ phát triển bệnh hen suyễn và viêm mũi dị ứng sau này​.
• Ảnh hưởng tâm lý: Viêm da dị ứng có thể ảnh hưởng đến tâm lý của người bệnh, đặc biệt là trẻ em. Trẻ có nguy cơ bị trêu chọc, bắt nạt, dẫn đến tự ti và khó hòa nhập​.
• Rối loạn giấc ngủ: Ngứa ngáy và đau rát do viêm da dị ứng khiến người bệnh khó ngủ, dẫn đến mệt mỏi và suy giảm tập trung trong sinh hoạt hàng ngày.

Xem ngay: Viêm Da Dị Ứng Ở Bà Bầu Phải Làm Thế Nào?

Phương pháp điều trị hiệu quả

Phương pháp điều trị viêm da dị ứng chủ yếu tập trung vào việc kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa tái phát, bao gồm:

• Dùng thuốc: Các loại thuốc bôi như corticosteroid và chất ức chế calcineurin thường được chỉ định để giảm viêm, ngứa và kích ứng da. Corticosteroid giúp giảm viêm nhanh chóng, trong khi chất ức chế calcineurin hỗ trợ điều hòa miễn dịch, đặc biệt hữu ích cho các vùng da nhạy cảm như mặt và cổ. Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc bôi có thể gây mỏng da và các tác dụng phụ không mong muốn, do đó chỉ nên sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ​.
• Liệu pháp ánh sáng: Liệu pháp ánh sáng sử dụng tia cực tím hoặc đèn hồng ngoại để giảm viêm và ngứa. Phương pháp này thường được áp dụng cho các trường hợp viêm da dị ứng nghiêm trọng và cần điều trị lâu dài​.
• Chăm sóc tại nhà: Dưỡng ẩm là bước quan trọng trong điều trị viêm da dị ứng, giúp duy trì độ ẩm cho da, ngăn ngừa tình trạng khô và bong tróc. Kem dưỡng ẩm hoặc thuốc mỡ nên được sử dụng ít nhất 2 lần mỗi ngày, đặc biệt vào những thời điểm thời tiết khô lạnh.

Xem thêm: 12 Cách Chữa Viêm Da Cơ Địa Dân Gian Tại Nhà Đơn Giản

Cách phòng ngừa viêm da dị ứng

Để phòng ngừa viêm da dị ứng và ngăn ngừa bệnh tái phát, đảm bảo chất lượng cuộc sống, bạn nên chú ý những vấn đề sau:

• Dưỡng ẩm ít nhất 2 lần mỗi ngày để giữ cho da luôn mềm mịn và ngăn ngừa khô ráp.
• Chọn các sản phẩm chăm sóc da không chứa kiềm, hương liệu hoặc phẩm màu để tránh kích ứng da.
• Thường xuyên làm sạch không gian sống để loại bỏ bụi bẩn, lông thú và các tác nhân gây dị ứng.
• Tập yoga, thiền hoặc các biện pháp thư giãn để giảm căng thẳng, giúp kiểm soát tình trạng bệnh.
• Mặc quần áo thoáng mát và dễ thấm mồ hôi, tránh các loại vải thô như len hay vải dạ có thể gây ma sát và kích ứng da.
• Nên ăn nhiều rau củ và trái cây để cung cấp đủ vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể.
• Tránh thực phẩm có nguy cơ gây dị ứng cao như hải sản, trứng, đậu phộng, sữa, đậu nành hoặc các thực phẩm bạn từng dị ứng.
• Hạn chế rượu bia và các chất kích thích, vì chúng có thể làm gia tăng nguy cơ kích ứng da.

Viêm da dị ứng là một bệnh lý mạn tính nhưng có thể kiểm soát tốt nếu hiểu rõ nguyên nhân và tuân thủ các phương pháp điều trị đúng đắn. Bằng cách chăm sóc da đúng cách, tránh tiếp xúc với các yếu tố kích ứng, điều chỉnh lối sống lành mạnh, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ tái phát và sống thoải mái hơn với làn da khỏe mạnh.