Viêm Da Tiếp Xúc Côn Trùng

Viêm da tiếp xúc côn trùng là bệnh ngoài da xảy ra sau khi người bệnh tiếp xúc với dịch tiết hoặc bị côn trùng cắn. Do da thường bị tổn thương ở mức độ nhẹ nên có thể nhanh chóng thuyên giảm sau khi chăm sóc và điều trị tại nhà. Tuy nhiên trong một số trường hợp, nếu không được điều trị đúng cách, tổn thương da có thể lan rộng, lấn sâu và làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.

Viêm da do tiếp xúc côn trùng là gì?

Theo Thầy thuốc Ưu tú, bác sĩ Lê Phương – chuyên gia da liễu có hơn 40 năm kinh nghiệm: Viêm da tiếp xúc côn trùng là tình trạng da bị tổn thương do côn trùng cắn hoặc tiếp xúc với nọc độc hay dịch tiết, hóa chất, phấn hoa, mủ độc… có trên côn trùng. Dấu hiệu bệnh thường xuất hiện sau khi bị cắn hoặc chạm vào côn trùng.

Không chỉ gây tổn thương da, viêm da do côn trùng còn gây nóng rát, sốt, ngứa ngáy, mệt mỏi và khó chịu. Dù không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng những triệu chứng này có thể làm giảm chất lượng cuộc sống, tác động tiêu cực đến tâm lý của người bệnh.

Nguyên nhân gây viêm da tiếp xúc côn trùng

Với các loại côn trùng thông thường, làn da chỉ có dấu hiệu sưng đỏ nhẹ sau khi tiếp xúc với nọc độc và tình trạng này sẽ thuyên giảm sau khoảng vài giờ. Tuy nhiên nếu tiếp xúc với các loại côn trùng có chứa các thành phần như pederin và axit phosphor trong nọc độc, lúc này da có thể bị dị ứng, phát ban, kích thích và nổi mụn nước.

Trong trường hợp tiếp xúc với các dị nguyên bám trên cơ thể côn trùng như phấn hoa, nấm mốc, dịch tiết, mủ nhựa độc… Lúc này, tổn thương da thường kèm theo những triệu chứng khó chịu hơn.

Một số loại côn trùng được xem là nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm da tiếp xúc gồm có: Viêm da tiếp xúc kiến ba khoang, sâu ban miêu, bướm đuôi vàng, bướm đêm, ruồi Tây Ban Nha, bướm bụi….

Trong một số trường hợp côn trùng có thể tiết dịch trên mền gối, quần áo, giày dép, khăn lau và nhiều vật dụng cá nhân khác dẫn tới gây bệnh cho người tiếp xúc.

Mắc viêm da tiếp xúc côn trùng có nguy hiểm không?

Thông thường, viêm da dị ứng tiếp xúc côn trùng chỉ dẫn đến những thương tổn khu trú tại các khu vực có da tiếp xúc với côn trùng. Bởi vậy bệnh thường có mức độ nhẹ, diễn biến không phúc tạp và dễ điều trị khỏi hoàn toàn. Với các trường hợp bình thường, bệnh có thể thuyên giảm sau thời gian từ 5 – 7 ngày.

Tuy nhiên với những trường hợp tổn thương nặng, triệu chứng bệnh thường kéo dài từ 1 – 3 tuần. Đặc biệt, nếu không điều trị đúng cách bệnh có thể gây ra các biến chứng sau:

• Viêm da tiếp xúc bội nhiễm: Do ảnh hưởng của nấm, virus hoặc vi khuẩn da của người bệnh vị nhiễm trùng, gây nên viêm da tiếp xúc bội nhiễm. Với người mắc viêm da tiếp xúc côn trùng, nếu không vệ sinh da đúng cách, thường xuyên chà xát lên da, tình trạng bội nhiễm sẽ rất dễ xảy ra. Nó không chỉ gây tổn thương da mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của người mắc bệnh.
• Ảnh hưởng đến ngoại hình: Không giống với nhiều vấn đề về da khác, viêm da tiếp xúc côn trùng thường để lại thâm sẹo sau điều trị. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến ngoại hình của người bệnh nhất là khi tổn thương da xảy ra ở vùng da mặt, cổ và tay.

Gửi câu hỏi tư vấn cho chuyên gia

Thầy thuốc ưu tú, bác sĩ Lê Phương

- Thầy thuốc ưu tú, Bác sĩ CKII

- Nguyên Phó Giám Đốc Bệnh viện YHCT Hà Đông

- Hơn 40 năm kinh nghiệm

Triệu chứng của bạn?

Nứt nẻ, bong tróc

Nổi mụn nước

Ngứa ngáy, da tấy đỏ

Da dầu, da nhờn

Phát ban, mẩn đỏ

Gửi tư vấn

Dấu hiệu nhận biết và chẩn đoán

Để điều trị viêm da tiếp xúc côn trùng hiệu quả, người bệnh cần xác định chính xác tình trạng bệnh thông qua dấu hiệu và cách chẩn đoán sau đây:

Dấu hiệu nhận biết

Da bị tổn thương sau khi tiếp xúc côn trùng thường có hình thái điển hình, dễ nhận biết. Đa phần sau khoảng vài giờ tiếp xúc với dịch tiết hoặc nọc độc của côn trùng, trên da sẽ xuất hiện một số dấu hiệu sau đây:

• Vùng da tiếp xúc với nọc độc và dịch tiết của côn trùng sẽ xuất hiện dấu hiệu tổn thương.
• Trên da xuất hiện dải hoặc các đốm ban đỏ đi kèm kích thước và hình dạng không đồng đều. Khi sờ vào dễ nhận thấy da nổi cộm và có bề mặt gồ hơn so với các vùng da lân cận.
• Xuất hiện bọng nước lớn và các nốt mụn nước kích thước từ vài mm đến vài cm. Nếu không điều trị sớm, mụn nước sẽ phát triển và trở thành mụn mủ chứa dịch đục.
• Người bệnh có cảm giác đau rát, ngứa ngáy và khó chịu.
• Với tình trạng bệnh nhẹ, những tổn thương trên da có thể nhanh chóng vỡ, khô và lành trong thời gian từ 3-5 ngày.
• Nếu bệnh nặng, trên da có nhiều nọc độc và dịch tiết của côn trùng. Lúc này tổn thương thường lan rộng, lấn sâu, gây lở loét, mưng mủ, chảy dịch và hoại tử.
• Nếu tổn thương xuất hiện ở gần mắt, mí mắt có thể bị ảnh hưởng dẫn đến sưng húp. Đôi khi, tổn thương xảy ra ở bẹn, hạch bẹn sẽ khiến người bệnh cảm thấy đau đớn, gây khó khăn cho việc đi lại.

Chẩn đoán

Để chẩn đoán bệnh viêm da tiếp xúc côn trùng, các bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám và chẩn đoán thông qua những tổn thương tại chỗ. Ngoài ra, bệnh còn có thể hình thành và phát triển thêm một số triệu chứng toàn thân thông qua những dấu hiệu như:

• Các kết quả khảo sát cho thấy có khoảng 20% trường hợp người bệnh xuất hiện dấu hiệu sốt, nổi hạch. Ngoài ra, cơ thể người bệnh thường mệt mỏi và có cảm giác khó chịu trong 1 – 2 ngày đầu.
• Đôi khi các khớp gần vùng da tổn thương sẽ bị đau nhức.

ĐỪNG BỎ LỠ:

• Viêm da dị ứng ở mặt: Những nguy cơ tiềm ẩn và cách điều trị tốt nhất

Hướng dẫn điều trị viêm da do tiếp xúc côn trùng

Khi có dấu hiệu mắc bệnh, người bệnh cần tìm cách khắc phục nhanh tổn thương da và ngăn ngừa bội nhiễm cụ thể như sau:

Các biện pháp điều trị tại nhà

Việc xử lý nhanh sẽ giúp hạn chế tối đa tình trạng bội nhiễm trên da. Do đó, người bệnh cần thực hiện như sau:

• Sau khi tiếp xúc với nọc độc hoặc dịch tiết của côn trùng, người bệnh cần làm sạch da bằng nước muối sinh lý hoặc dùng nước lạnh để loại bỏ dị nguyên và làm dịu vùng da tổn thương.
• Ngâm vùng da bị tổn thương trong nước muối sinh lý, dùng đá lạnh chườm lên da để hạn chế tổn thương bùng phát mạnh.
• Trong một số trường hợp cần loại bỏ nọc độc côn trùng, giảm mức độ và phạm vi tổn thương da.

Sử dụng thuốc Tây y

Để điều trị viêm da tiếp xúc côn trùng bằng Tây y, người bệnh cần sử dụng thuốc bôi, thuốc uống hoặc kết hợp cả hai loại thuốc tùy từng trường hợp.

Dùng thuốc bôi ngoài trị viêm da do côn trùng

Sau khi làm sạch da, người bệnh có thể dùng một số loại thuốc bôi ngoài để giúp sát trùng, giảm viêm và làm khô vùng da tổn thương gồm:

• Hồ nước: Đây là loại dung dịch sử dụng ngoài da, có công dụng sát trùng nhẹ, làm dịu và giảm viêm. Thuốc được dùng 1 – 2 lần/ ngày, phát huy hiệu quả tốt khi bệnh mới bùng phát.
• Dung dịch Jarish: Với thành phần chính là hoạt chất Acidum boricum và Glycerin, dung dịch này có tác dụng làm sạch da, giảm viêm sưng và ngăn ngừa bội nhiễm. Người bệnh nên sử dụng với tần suất 1 – 3 lần/ ngày.
• Thuốc mỡ kháng sinh: Trong trường hợp tổn thương da khô, người bệnh cần dùng thêm một số thuốc kháng sinh như Eumovate, Fucicort và Gentrisone. Thuốc có khả năng giảm viêm, ngứa và hạn chế viêm nhiễm da.

Với những trường hợp xuất hiện bọng mủ (bội nhiễm), người bệnh nên sử dụng các dung dịch có khả năng sát trùng cao như:

• Thuốc tím: Sử dụng khi nổi bọng mủ (bội nhiễm) bởi đây là thuốc có đặc tính oxy hóa cao, giúp đẩy lùi vi khuẩn và nấm trên bề mặt da hiệu quả.
• Dung dịch Milian: Với thành phần chính là hoạt chất xanh methylen, dung dịch này có tác dụng sát trùng nhẹ và loại bỏ virus bằng cách phá vỡ phân tử khi tiếp xúc với ánh sáng.

Sử dụng thuốc uống

Đa phần tình trạng viêm da do tiếp xúc do côn trùng sẽ tự thuyên giảm hoặc giảm nhanh sau khi dùng thuốc bôi ngoài. Tuy nhiên, trong trường hợp côn trùng có chứa nọc độc mạnh, làn da có thể bị tổn thương sâu và nghiêm trọng. Đặc biệt là ở những người có làn da nhạy cảm, mỏng và hệ miễn dịch kém.

Lúc này, người bệnh có thể sử dụng một số loại thuốc uống sau:

• Thuốc kháng histamin tổng hợp: Sử dụng một số loại thuốc kháng histamin tổng hợp như Loratadin, Clorpheniramin, Diphenhydramin, Promethazin sẽ giúp giảm ngứa ngáy và tình trạng quá mẫn trên da do côn trùng. Đây là nhóm thuốc chữa viêm da tiếp xúc phổ biến, thường được chỉ định trong nhiều trường hợp.
• Thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau được sử dụng phổ biến gồm Acetaminophen, Diclofenac và Naproxen sẽ giúp đẩy lùi các triệu chứng như sốt nhẹ, mệt mỏi, sưng hạch và đau nhức.
• Thuốc kháng sinh: Trong trường hợp viêm da tiếp xúc bội nhiễm, bác sĩ có thể chỉ định kháng sinh đường uống với khả năng ức chế vi khuẩn, giảm mức độ tổn thương da và ngăn ngừa nhiễm khuẩn huyết.

Khi bị viêm da do côn trùng nên làm gì?

Trong quá trình sử dụng thuốc điều trị, người bệnh cần chú ý chăm sóc làn da nhằm giảm nhẹ triệu chứng và tăng tốc độ hồi phục da như:

• Làm sạch da thường xuyên bằng nước muối sinh lý để tránh tình trạng lan tỏa rộng và bội nhiễm.
• Không gãi cào lên vùng da bị viêm bởi điều này có thể sẽ gây vỡ mụn nước khiến da chảy dịch, mưng mủ và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Trong trường hợp trên da xuất hiện những nốt mụn nước lớn, người bệnh cần tìm đến cơ sở y tế để được dẫn khắc phục và sát trùng đúng cách.
• Không mặc quần áo bó sát, sử dụng quần áo rộng rãi và có chất liệu mềm để giảm ma sát lên vùng da bị viêm.
• Hạn chế làm việc, nghỉ ngơi hợp lý, uống nhiều nước và ăn uống điều độ… Đây là những yếu tố quan trọng giúp nâng cao thể chất, tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ ức chế bệnh.

Cách phòng ngừa bệnh viêm da do tiếp xúc côn trùng

Mặc dù viêm da do tiếp xúc với côn trùng là bệnh không gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, những triệu chứng bệnh có thể người bệnh luôn có cảm giác khó chịu, ngứa ngáy, bứt rứt… cũng như dễ để lại sẹo thâm sau điều trị. Bởi thế, áp dụng giải pháp phòng ngừa là điều cần thiết cụ thể như sau:

• Thường xuyên vệ sinh môi trường sống, đặc biệt là vào những ngày thời tiết mưa nhiều hoặc nóng ẩm để tiêu diệt côn trùng, loại bỏ nấm mốc và bụi bẩn.
• Không phơi quần áo vào ban đêm bởi đây là thời điểm côn trùng dễ bám vào quần áo và để lại dịch tiết làm tăng nguy cơ tổn thương da khi bạn sử dụng.
• Sau khi thu quần áo khô cần giũ trước khi cất vào tủ hoặc khi sử dụng.
• Nếu làm vườn cần sử dụng găng tay và mang ủng khi thực hiện để bảo vệ bản thân tốt nhất.
• Vệ sinh chân tay sạch sẽ sau khi tiếp xúc với mủ nhựa thực vật và côn trùng để loại bỏ tác nhân gây bệnh.

Khám, điều trị viêm da tiếp xúc côn trùng ở đâu?

Để điều trị viêm da tiếp xúc côn trùng hiệu quả, đặc biệt là với tình trạng bệnh nặng, người bệnh cần lựa chọn các cơ sở uy tín cụ thể gồm có:

• Bệnh viện Da liễu Hà Nội: Đây là địa chỉ tin cậy của các bệnh nhân mắc viêm da như viêm da tiếp xúc với côn trùng. Để thăm khám, người bệnh hãy liên hệ địa chỉ 79B Phố Nguyễn Khuyến, Văn Miếu, Đống Đa, Hà Nội. Điện thoại bệnh viện 0903479619.
• Bệnh viện Da liễu TW: Người bệnh có thể thăm khám và điều trị nhiều bệnh về da tại đây trong đó có viêm da tiếp xúc côn trùng. Khi có nhu cầu khám bệnh, người bệnh hãy liên hệ địa chỉ bệnh viện tại số 15A, Phương Mai, Hà Nội, điện thoại bệnh viện 1900 6951.

Trên đây là những thông tin cơ bản về bệnh viêm da tiếp xúc côn trùng. Bệnh dễ xuất hiện tại một số thời điểm nhất định trong năm. Bởi thế, bạn cần chú ý để có thể bảo vệ bản thân tốt nhất trước căn bệnh này.

BÀI VIẾT LIÊN QUAN:

• Viêm da tiết bã dùng thuốc gì để khỏi bệnh hoàn toàn?
• 12 cách chữa viêm da cơ địa dân gian tại nhà đơn giản – hiệu quả