Xoắn Đại Tràng

Xoắn đại tràng là bệnh lý thường gặp, thường gây ra hiện tượng tắc nghẽn, thiếu máu cục bộ dẫn tới hoạt tử hoặc thủng đại tràng. Để biết chính xác nguyên nhân, triệu chứng, các biến chứng cụ thể cũng như biện pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả,… Bạn đọc có thể tham khảo ngay trong bài viết dưới đây của Tổ hợp y tế Cổ truyền biện chứng Quân dân 102 để có thêm thông tin hữu ích. 

Xoắn đại tràng là gì?

Xoắn đại tràng là bệnh cấp cứu đường tiêu hóa, do bị tắc nghẽn đường ruột khiến máu không thể lưu thông qua đây. Đại tràng bị xoắn có thể xảy ra ở nhiều đoạn ruột khác nhau, nhưng phổ biến nhất là xoắn đại tràng sigma và xoắn manh tràng. Bệnh lý này có thể diễn ra một cách cấp tính, mãn tính hoặc bán cấp. 

Do đại tràng bị xoắn từ 180 – 540 độ nên dễ bị thiếu máu, dẫn tới hoại tử đường ruột nếu không được cấp cứu kịp thời. Theo các nghiên cứu, những người trong độ tuổi trung niên (khoảng 50 tuổi trở lên), người hay bị táo bón hay bị phình đại tràng bẩm sinh thường có nguy cơ cao mắc phải bệnh lý này. 

Các đánh giá y khoa đều nhận định rằng, đại tràng bị xoắn là tình trạng nguy hiểm. Nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể tiến triển thành mãn tính, khó cứu chữa. Do đó, trong trường hợp nghi ngờ mắc bệnh, bạn cần tới bệnh viện thăm khám để được chẩn đoán, điều trị dứt điểm sớm nhất có thể. 

Phân loại xoắn đại tràng

Như đã chia sẻ, xoắn đại tràng có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau nhưng phổ biến nhất vẫn là đại tràng sigma và xoắn manh tràng. Cụ thể như sau:

Xoắn đại tràng sigma

Theo ghi nhận, có tới 8% trong số các trường hợp tắc ruột có liên quan tới xoắn đại tràng sigma. Ngoài phổ biến ở những người trên 50 tuổi, tình trạng này còn xuất hiện ở cả trẻ nhỏ. Đại tràng sigma bị xoắn thường xuất hiện ở vị trí cách lỗ hậu môn 25cm với những góc xoắn thay đổi từ 180 – 540 độ. 

Đại tràng sẽ xoắn theo chiều từ trái sang phải, ngược lại với chiều kim đồng hồ. Trường hợp xoắn 1 vòng rưỡi, bệnh nhân sẽ gặp hiện tượng tắc nghẽn mạch máu, dẫn tới thiếu máu cục bộ. Nếu không cấp cứu đúng cách, kịp thời rất dễ gây hoại tử, thậm chí là thủng ruột. 

Xoắn manh tràng

Khác với tình trạng trên, xoắn manh tràng thường gặp ở những người trong độ tuổi từ 20 – 40. Rất ít khi xuất hiện ở trẻ nhỏ, tỷ lệ chiếm khoảng 1 – 3% trong tổng số những bệnh nhân bị tắc ruột. Khi bị xoắn manh tràng, chiều xoắn sẽ xoay quanh trục do dày dính các dây chằng. Trên thực tế, có 2 hình thức xoắn manh tràng là xoắn thực sự và gập góc manh tràng. 

Trong đó, xoắn thực sự sẽ có nguy cơ cao dẫn tới hoại tử, chiếm ⅔ tổng số người mắc. Còn hiện tượng manh tràng gập lên trên theo chiều trục ngang có thể tiến hành điều trị bằng nội soi hoặc thụt. 

Triệu chứng xoắn đại tràng

Tùy theo nguyên nhân gây bệnh, các mức độ triệu chứng ở từng bệnh nhân sẽ có sự khác nhau. Dưới đây là một vài biểu hiện thường thấy ở người bị xoắn đại tràng.

• Chướng bụng: Người bệnh sẽ cảm thấy căng tức vùng bụng, kèm theo cảm giác khó chịu. Hiện tượng chướng bụng có thể do khí tích tụ trong ruột hoặc do ruột bị tắc nghẽn. 

• Đau bụng dữ dội: Là một trong những triệu chứng phổ biến nhất khi bị xoắn đại tràng. Người bệnh lúc này sẽ bị đau nhiều ở vùng bụng dưới bên trái, thậm chí đau dữ dội đến mức không thể di chuyển hoặc ngồi dậy. 
• Buồn nôn, nôn: Tương tự như những bệnh lý liên quan tới hệ tiêu hóa khác, người bệnh cũng xuất hiện tình trạng buồn nôn, nôn. Tuy nhiên, nếu có cảm giác buồn nôn, nôn kèm theo hiện tượng đau bụng dữ dội, chướng bụng thì nên tới gặp bác sĩ để thăm khám, kiểm tra. 
• Bị táo bón, tiêu chảy: Mặc dù táo bón và tiêu chảy là những triệu chứng khác nhau. Tuy nhiên, nếu bị một trong hai, rất có khả năng bạn đang bị xoắn đại tràng. Bởi khi ruột bị tắc nghẽn sẽ gây ra tình trạng táo bón, còn nếu ruột bị kích thích quá mức sẽ dẫn tới tiêu chảy. 
• Mất nước: Đây là tình trạng cơ thể bị thiếu nước, có thể đến từ nguyên nhân bị nôn mửa, đổ mồ hôi quá nhiều hoặc bị tiêu chảy. Người bị mất nước sẽ thấy cơ thể mệt mỏi, chóng mặt và đau đầu. 
• Bị sốt: Chính là phản ứng của cơ thể với việc bị nhiễm trùng. Trường hợp bạn bị sốt kèm theo các triệu chứng khác như đau bụng dữ dội, chướng bụng thì nên tới gặp bác sĩ ngay.

Với những trường hợp bị xoắn đại tràng mãn tính, các biểu hiện lâm sàng thường thấy là hội chứng tắc ruột. Lúc này, bệnh nhân sẽ có cảm giác đau râm ran, căng tức vùng bụng dưới, bị táo bón, đôi khi trung tiện được. Nhưng nếu chỉ dựa vào các triệu chứng lâm sàng thì rất khó phân biệt giữa xoắn đại tràng sigma và xoắn manh tràng. 

Nguyên nhân gây xoắn đại tràng

Cho tới thời điểm hiện tại, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân chính xác dẫn tới tình trạng xoắn đại tràng. Tuy nhiên, một vài nghiên cứu có thể chỉ ra mối liên hệ giữa bệnh lý này với các yếu tố sau đây:

• Gặp chấn thương ở vùng bụng: Chấn thương ở vùng bụng làm rách hoặc tổn thương đại tràng và làm tăng nguy cơ bị xoắn. 
• Táo bón lâu ngày: Tình trạng táo bón lâu ngày có thể làm tăng nguy cơ bị xoắn đại tràng. Bởi lúc này đại tràng sigma sẽ bị căng và dễ xoắn hơn. 
• Dính sau phẫu thuật: Đây là trạng thái các mô trong ổ bụng dính vào nhau, thường xảy ra sau khi phẫu thuật. Dính sau phẫu thuật có thể làm đại tràng khó di chuyển, dễ bị xoắn hơn. 
• Mắc bệnh phình đại tràng bẩm sinh: Mặc dù là bệnh lý hiếm gặp, song nếu rơi vào trường hợp này, đại tràng sigma của người bệnh sẽ xuất hiện 1 túi nhỏ tại thành mạch. Túi này có thể chính là nguyên nhân khiến đại tràng bị xoắn. 
• Đại tràng sigma dài bất thường: Cho những bạn chưa biết, đại tràng sigma là phần cuối của đại tràng, nằm ở phía trên bên trái của ổ bụng. Trong trường hợp đại tràng sigma dài bất thường, chúng có thể bị xoắn quanh trục do di chuyển nhiều. 
• Đại tràng sigma nằm ở vị trí bất thường trong ổ bụng: Trên thực tế, đại tràng sigma có thể nằm ở vị trí bất thường trong ổ bụng do chấn thương, phẫu thuật hoặc do bệnh lý. Vị trí bất thường này sẽ khiến đại tràng bị xoắn vào các cơ quan khác trong ổ bụng hoặc khó di chuyển hơn. 
• Tăng áp lực ổ bụng: Tăng áp lực ổ bụng thường hình thành khi mang thai, bị táo bón hoặc mắc các bệnh lý khác. 
• Nguyên nhân khác: Bên cạnh đó, xoắn đại tràng còn có thể do khẩu phần ăn quá lớn, ảnh hưởng từ thai nhi, có u vùng chậu hoặc dây dính,…

Xoắn đại tràng có nguy hiểm không?

Nhìn chung, các triệu chứng của xoắn đại tràng rất dễ nhận biết. Vậy nên nếu nhận thấy mình có những dấu hiệu nêu trên thì cần nhanh chóng di chuyển tới bệnh viện. Trong trường hợp không được xử lý sớm, người bệnh có thể đối diện với những biến chứng nguy hiểm như:

• Viêm phúc mạc: Là tình trạng viêm màng bụng, xảy ra khi lớp lót bên trong ổ bụng bị viêm. Viêm phúc mạc có thể xuất hiện do vi khuẩn xâm nhập vào ổ bụng từ quá trình đại tràng bị xoắn. Trường hợp không được can thiệp cấp cứu nhanh chóng, xử lý, viêm phúc mạc có thể khiến người bệnh tử vong. 
• Hoại tử ruột: Khi không được cung cấp đủ máu, ruột có thể bị hoại tử. Điều này đe dọa trực tiếp tới tính mạng và nguy cơ tử vong là rất cao. 
• Tắc ruột: Tương tự như viêm phúc mạc hay hoại tử ruột, tắc ruột có là tình trạng nghiêm trọng và cần được phẫu thuật ngay. 
• Bị suy thận: Được hiểu đơn giản chính là hiện tượng suy giảm chức năng của thận. Suy thận có thể do mất nước, nhiễm trùng hoặc do các tình trạng khác gây ra. Người bị suy thận nặng cần được lọc máu hoặc ghép thận để duy trì sự sống. 
• Thủng đại tràng: Chính là tình trạng thành ruột già bị thủng khiến chất lỏng, phân bên trong đại tràng bị rò rỉ ra ngoài, gây viêm nhiễm màng bụng. Thủng đại tràng khiến người bệnh bị bí đại tiện, có thể sốt cao, sốc phản vệ, đau bụng, hồng cầu giảm – bạch cầu tăng,… Thủng đại tràng nếu được cấp cứu kịp thời sẽ không ảnh hưởng tới tính mạng.  
• Nhiễm khuẩn đường máu: Là một phản ứng miễn dịch của cơ thể với sự hiện diện của vi khuẩn khi xâm nhập vào máu. Nhiễm trùng máu được xem là một tình trạng cấp cứu vì thường dẫn tới nguy cơ suy tạng cùng tỷ lệ tử vong cao. 
• Cơ thể suy yếu, mệt mỏi: Khi các triệu chứng của bệnh đã tiến triển tới một mức độ nhất định, người bệnh sẽ cảm thấy suy kiệt sức lực, mệt mỏi do mất nước, nhiễm trùng,… Cơ thể suy yếu có thể làm tăng nguy cơ bị suy dinh dưỡng, loãng xương, giảm khả năng miễn dịch và hàng tá những vấn đề sức khỏe khác. 

Biện pháp chẩn đoán

Xoắn đại tràng là bệnh tiêu hóa khó chẩn đoán lâm sàng. Việc xác định một bệnh nhân có đại tràng bị xoắn cần phối hợp giữa khai thác các yếu tố nguy cơ, bệnh sử, khám lâm sàng cùng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh. Trong đó, triệu chứng lâm sàng có vai trò định hướng bệnh, các bước xử trí hoặc chỉ định tiếp theo. 

Sau khi đã nắm được các triệu chứng lâm sàng, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân làm nội soi đại tràng để phát hiện các tổn thương (nếu có). Ngoài ra, bạn cũng có thể được yêu cầu chụp x-quang bụng đứng trong trường hợp bị đau bụng cấp, nôn mửa,… Ngoài ra còn có xét nghiệm máu, xét nghiệm phân,… và các xét nghiệm khác theo chỉ định của bác sĩ để giúp việc chẩn đoán được chính xác hơn. 

Phương pháp điều trị xoắn đại tràng

Nhờ sự phát triển của khoa học công nghệ, Y học cũng có những bước chuyển mình vượt bậc. Trong đó, xoắn đại tràng cũng được phát triển thêm nhiều phương pháp điều trị an toàn, mang đến hiệu quả cao và giúp bệnh nhân nhanh chóng phục hồi hơn so với những cách chữa trị truyền thống. 

Sau khi được chẩn đoán, chụp x-quang, chụp CT cắt lớp,… bác sĩ sẽ dưa trên kết quả thu được và đưa ra hướng điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân cụ thể. Dựa theo mức độ bệnh lý, bệnh nhân sẽ được tiến hành điều trị theo những cách sau:

• Với trường hợp chưa có dấu hiệu hoại tử đại tràng: Bác sĩ sẽ tháo xoắn thông qua biện pháp nội soi đại tràng hoặc thụt barium. Dùng dụng cụ y khoa để tiến hành phẫu thuật, đính phần manh đại tràng và đại tràng vào thành bụng nhằm hạn chế nguy cơ tái phát bệnh. 
• Trường hợp có dấu hiệu hoại tử: Ở những bệnh nhân đã có dấu hiệu hoại tử, nguy cơ dẫn tới tử vong là rất cao. Khi không được phẫu thuật kịp thời, bệnh nhân sẽ khó giữ được tính mạng. Vì thế, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân tới bệnh viện để tiến hành cấp cứu. 

Được biết, đây là bệnh lý nguy hiểm, không thể tự khỏi hay tự điều trị tại nhà như những bệnh tiêu hóa khác. Cách duy nhất để cải thiện và ngăn bệnh tái phát là can thiệp ngoại khoa. Song, việc phẫu thuật có thể khiến bệnh nhân gặp phải tai biến nghiêm trọng. Vậy nên nếu không phải trường hợp bị hoại tử hoặc chỉ còn cách phẫu thuật để cứu sống thì sẽ không được chỉ định. 

Do là bệnh lý phức tạp, có nguy cơ xảy ra biến chứng cao nên bạn nên ưu tiên lựa chọn điều trị, thăm khám tại những bệnh viện lớn. Bởi những cơ sở y tế uy tín, chất lượng – nơi có cơ sở vật chất hiện đại cùng đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ giúp bệnh nhân hạn chế tối đa những rủi ro đáng tiếc. 

Hướng dẫn phòng bệnh

Phần lớn các bệnh nhân sau khi điều trị đều có thể quay lại cuộc sống bình thường và hồi phục nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu không tuân thủ theo hướng dẫn, chăm sóc cơ thể tốt, xoắn đại tràng vẫn có nguy cơ tái phát và trở nặng hơn. Vậy nên, để phòng bệnh quay trở lại hiệu quả, các bạn cần:

• Uống nhiều nước, ngày nên uống ít nhất 2 lít nước để cung cấp nước cho cơ thể, giúp ruột mềm, tiêu hóa thức ăn tốt và hạn chế tốt nguy cơ bị táo bón. 
• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, nhưng cần ưu tiên những thực phẩm lành mạnh, có lợi cho sức khỏe. Cụ thể, bạn nên ăn nhiều trái cây, rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc,… Tránh dung nạp đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ cay nóng, rượu bia, nước ngọt có ga, thực phẩm nhiều gia vị, đồ đóng hộp,… 
• Tập thể dục, thể thao thường xuyên để giúp tăng cường sức khỏe tổng thể, cải thiện hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch tốt hơn. 
• Cần tiến hành điều trị táo bón nếu đang gặp phải vấn đề này. 
• Nếu bạn đang mắc các bệnh lý liên quan tới đại tràng nói riêng hay hệ tiêu hóa nói chung thì nên tiến hành điều trị triệt để nhằm tránh nguy cơ xảy ra biến chứng. 
• Trong trường hợp thấy bản thân có những dấu hiệu của bệnh lý nêu trên, nhất là tình trạng đau bụng dữ dội thì nên liên hệ với bác sĩ ngay để được tư vấn hướng giải quyết. 

• Trong lúc ăn uống, hạn chế việc ăn quá no hoặc uống nhiều nước ngay khi vừa ăn xong. 
• Tạo thói quen đi đại tiện vào mỗi buổi sáng hàng ngày để giảm áp lực cho đường ruột. 
• Bổ sung các men vi sinh có lợi cho đường ruột theo chỉ dẫn, khuyến cáo từ bác sĩ. 
• Nên thăm khám sức khỏe định kỳ 1 năm 2 lần hoặc ngay khi có những triệu chứng bất thường. 

Từ những thông tin được chia sẻ chúng ta có thể thấy, xoắn đại tràng là bệnh lý có diễn tiến khá nặng, kèm nguy cơ tử vong cao. Do đó, việc phòng tránh bệnh có ý nghĩa quan trọng với mỗi người. Trong số các nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh có những yếu tố có thể ngăn ngừa được nên mọi người cần lưu ý.