Viêm Đại Tràng Cấp

Viêm đại tràng cấp là bệnh lý gây rối loạn chức năng tiêu hóa tạm thời. Ở giai đoạn này, việc điều trị diễn ra khá suôn sẻ, tuy nhiên nếu chủ quan không điều trị hoặc chữa trị sai cách có thể dẫn tới những biến chứng nguy hiểm. Đặc biệt bệnh có thể tiến triển thành dạng viêm đại tràng mãn tính với các triệu chứng dai dẳng, ảnh hưởng nghiêm trọng tới mọi mặt đời sống. 

Viêm đại tràng cấp tính là gì?

Đại tràng chính là phần ruột già – bộ phận quan trọng của hệ tiêu hóa. Đây là nơi thực hiện chức năng hấp thụ chất dinh dưỡng, điện giải, vitamin, nước được tiêu hóa từ thức ăn. Đồng thời tiết dịch, tạo ra phân và đào thải ra ngoài. Cũng bởi thế mà đại tràng chính là khu vực dễ phát sinh nhiều bệnh lý do có môi trường có chứa nhiều vi khuẩn. 

Viêm đại tràng là bệnh lý thường gặp ở những người có tổn thương đại tràng. Lớp niêm mạc đại tràng sẽ bị viêm xung huyết trong trường hợp nhẹ. Với trường hợp nặng hơn, bệnh nhân có thể bị viêm loét đại tràng, xuất huyết hoặc thậm chí là hình thành các ổ áp xe, ung thư đại tràng. Dựa theo các triệu chứng của bệnh, viêm đại tràng sẽ được chia thành viêm đại tràng cấp tính và viêm đại tràng mãn tính. 

Trong đó, viêm đại tràng cấp tính là mức độ nhẹ nhất của bệnh viêm đại tràng. Bởi đại tràng chỉ bị viêm nhiễm, tổn thương dẫn tới rối loạn chức năng tiêu hóa nhất thời. Bệnh hình thành do virus, vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng,… gây ra tổn thương khu trú hoặc lan tỏa tới niêm mạc đại tràng. Tùy theo mức độ tổn thương nặng hay nhẹ mà đại tràng sẽ có những triệu chứng khác nhau. 

Được biết, việc đối phó với bệnh lý ở giai đoạn này không khó nhưng nếu chủ quan xem nhẹ, không kịp thời điều trị tận gốc sẽ dẫn tới viêm đại tràng mãn tính. Kéo theo đó là vô số triệu chứng nghiêm trọng, nguy hiểm tới tính mạng, làm đảo lộn cuộc sống của người bệnh. 

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng viêm đại tràng cấp thường do chế độ sinh hoạt, ăn uống không hợp lý, không đảm bảo vệ sinh. Bệnh có thể hình thành do ngộ độc thực phẩm, dị ứng với các loại đồ ăn, nhiễm khuẩn đường ruột,… Chi tiết như sau:

• Ăn phải thức ăn nhiễm khuẩn: Các loại thức ăn, đồ uống ở vỉa hè, món ăn sống, chưa được chế biến cẩn thận, đồ ăn ôi thiu đều là những thực phẩm không đảm bảo vệ sinh. Nếu dung nạp vào cơ thể quá nhiều trong thời gian dài, bệnh nhân rất dễ gặp các vấn đề về đường tiêu hóa, trong đó có bệnh đại tràng. 
• Thức ăn nhiễm hóa chất: Là loại thức ăn không rõ nguồn gốc xuất xứ, thực phẩm không được kiểm định, có chứa chất bảo quản, hóa chất độc hại tồn đọng. Khi dùng những thực phẩm này rất dễ làm niêm mạc bị kích ứng, gây viêm. 
• Thực phẩm có hại cho đường tiêu hóa: Rượu bia, chất kích thích, đồ ăn chiên rán nhiều dầu mỡ, đồ ăn chế biến sẵn, đồ muối lên men,… sử dụng quá thường xuyên đều có nguy cơ mắc bệnh đại tràng cao. 
• Lạm dụng thuốc kháng sinh: Việc lạm dụng các loại thuốc tân dược, đặc biệt là thuốc kháng sinh dễ khiến vi khuẩn gây bệnh lẫn vi khuẩn có lợi bị tiêu diệt. Từ đó làm mất cân bằng hệ vi sinh, dễ gây tổn thương niêm mạc đại tràng. 

Triệu chứng viêm đại tràng cấp tính

Các triệu chứng viêm đại tràng cấp tính so với mãn tính vẫn còn khá nhẹ. Đặc trưng triệu chứng của bệnh ở giai đoạn cấp tính thường khởi phát một cách đột ngột và dễ nhận biết như:

• Bị đau bụng: Người bị mắc viêm đại tràng cấp hay mãn tính đều có chung triệu chứng là đau bụng. Người bệnh có thể đau quặn thắt bụng dưới hoặc dọc theo khung đại tràng, kèm cảm giác đầy hơi, cứng bụng, căng tức bụng cực kỳ khó chịu,… 
• Bị tiêu chảy: Rối loạn đại tiện, tiêu chảy là những dấu hiệu không thể tránh khi bị viêm đại tràng. Bệnh nhân lúc này sẽ bị tiêu chảy nhiều lần trong ngày, phân thường là phân nát hoặc toàn nước, có thể có lẫn máu. Đi ngoài nhiều dễ dẫn tới mất nước, đi xong vẫn không thoải mái khiến cơ thể mệt mỏi, diệu dã,…. Phần lớn trường hợp bị tiêu chảy thường xảy ra khi ăn thức ăn lạ, thực phẩm cay nóng, hải sản hoặc đồ tái sống, chưa được chế biến kỹ,… 
• Có cảm giác chán ăn: Dấu hiệu viêm đại tràng cấp tính tiếp theo chính là cảm giác chán ăn, ăn không ngon miệng, luôn có cảm giác khó tiêu, đầy bụng. 
• Sốt: Do có cảm giác ăn không ngon, bị đau bụng kèm theo hiện tượng tiêu chảy nên nhiều trường hợp còn bị sốt, mệt mỏi, không muốn làm việc. 

Mặt khác, nếu bị viêm đại tràng do lỵ Amip, bệnh nhân sẽ cảm nhận được những cơn đau quặn dọc theo khung đại tràng, đặc biệt vùng đại tràng sigma. Cùng với đó là cảm giác mót rặn nhiều lần, đi đại tiện rất ít, phần thường lẫn với chất nhầy hoặc mủ. Trường hợp bị viêm đại tràng do Shigella đi ngoài phân lỏng, có cảm giác đau rát hậu môn. Nếu viêm đại tràng nhiễm khuẩn nặng còn xuất hiện tình trạng đau quặn bụng, đi ngoài ra máu, mặt mũi hốc hác, sốt cao, mất nước do rối loạn điện giải,… 

Viêm đại tràng cấp tính có nguy hiểm không?

Như đã đề cập, viêm đại tràng cấp nếu không được quan tâm chữa trị đúng cách có thể gây ra nhiều biến chứng khó kiểm soát, chẳng hạn như:

• Người bị viêm đại tràng do lỵ có thể bị thủng đại tràng, viêm loét đại tràng hoặc nhiễm trùng huyết. 
• Trường hợp viêm đại tràng do amip nhưng điều trị không đúng cách có thể dẫn tới viêm đại tràng mãn tính, thậm chí là áp xe gan. 
• Nếu nguyên nhân bị bệnh là do lao ruột, người mắc có thể bị bán tắc ruột, thủng ruột, viêm phúc mạc dẫn tới tử vong.

Trên thực tế, viêm đại tràng cấp tính thường diễn tiến nhanh chóng, gây mất nước, điện giải nghiêm trọng. Nếu không nhanh chóng can thiệp điều trị, người bệnh rất dễ bị rối loạn điện giải, tụt huyết áp, shock, tử vong do trụy tim mạch. Chưa kể, nếu điều trị khỏi nhưng bệnh nhân không chú ý trong ăn uống, sinh hoạt, bệnh rất có khả năng tái phát, chuyển qua giai đoạn mãn tính. 

Cách chuẩn đoán

Nếu thấy cơ thể xuất hiện những triệu chứng nêu trên, bệnh nhân nên nhanh chóng tới các cơ sở y tế uy tín để thăm khám, kiểm tra. Tại đây, việc chẩn đoán sẽ được thực hiện thông qua khám lâm sàng và một số biện pháp cận lâm sàng khác để cho ra kết quả kết luận chính xác. 

Tùy theo tình trạng cụ thể và các biểu hiện của bệnh nhân, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh hoặc nội soi,… Cụ thể như sau:

• Nội soi đại tràng.
• Siêu âm ổ bụng.
• Xét nghiệm phân.
• Xét nghiệm máu.
• Chụp X-quang đại tràng.
• Chụp CT. 

Cách điều trị bệnh viêm đại tràng cấp

Muốn bệnh nhanh chóng được cải thiện, bệnh nhân cần tuân thủ theo nguyên tắc điều trị càng sớm càng tốt. Bên cạnh đó, cần xác định chính xác nguyên nhân để tìm ra phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là các cách điều trị bệnh viêm đại tràng cấp phổ biến nhất hiện nay. 

Điều trị nội khoa

Thông thường, viêm đại tràng cấp sẽ khỏi sau một thời gian ngắn nếu được điều trị đúng cách. Sau khi thăm khám, bệnh nhân sẽ được bác sĩ chỉ định dùng thuốc giảm đau, thuốc cầm tiêu chảy, thuốc chống co thắt, thuốc kháng viêm,… Chẳng hạn như:

• Để cải thiện tình trạng đau bụng, bạn có thể dùng Trimebutin, Phloroglucinol, Papaverin,…
• Berberin, Ciprofloxacin, Biseptol, Metronidazol,… là thuốc kháng viêm, kháng khuẩn có tác dụng làm giảm cơn đau do viêm đại tràng, tiêu diệt vi khuẩn và kiểm soát tình trạng rối loạn tiêu hóa hiệu quả. 
• Smecta, Actapulgite, Actapulgite, Microlax dạng ống, Sorbitol,… là nhóm thuốc chống tiêu chảy, táo bón, giúp kiểm soát tình trạng rối loạn đại tiện. 

Ngoài những loại thuốc nêu trên, nếu tình trạng viêm đại tràng xuất hiện do vi khuẩn, bác sĩ có thể kê thêm thuốc kháng sinh. Lưu ý, việc sử dụng thuốc Tây, đặc biệt là kháng sinh cần tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ, tránh các tác dụng phụ gây rối loạn hệ vi sinh, khiến bệnh dễ tái phát khi ngừng thuốc. Ngoài việc dùng thuốc, bệnh nhân cũng cần chú ý tới chế độ ăn uống để giúp bệnh nhanh chóng hồi phục. 

Điều trị ngoại khoa

Giai đoạn cấp tính được coi là “thời điểm vàng” để điều trị dứt điểm tình trạng viêm đại tràng, bởi tỷ lệ thành công cao. Phần lớn các trường hợp đều sẽ được chỉ định điều trị nội khoa, rất ít bệnh nhân phải can thiệp ngoại khoa. 

Tuy nhiên, nếu trường hợp bệnh có dấu hiệu tiến triển nhanh, bệnh nặng, người bệnh không đáp ứng với thuốc thì khả năng cao vẫn cần phẫu thuật cắt bỏ một phần viêm hoặc toàn bộ đại tràng. Tính tới thời điểm hiện tại, y học đang áp dụng 2 phương pháp phẫu thuật là phẫu thuật truyền thống và phẫu thuật nội soi. 

Điều trị ngoại khoa, cụ thể là phẫu thuật chỉ là phương án cuối cùng khi bệnh viêm đại tràng ở mức độ nghiêm trọng, không thể áp dụng các biện pháp điều trị khác. Sau khi phẫu thuật, tùy vào kỹ thuật mổ, cơ địa của mỗi người mà thời gian hồi phục cũng sẽ có sự khác biệt. 

Áp dụng mẹo dân gian

Áp dụng mẹo dân gian điều trị trong trường hợp này không mang lại hiệu quả trị bệnh như mong muốn. Tuy nhiên, những mẹo chữa này sẽ hỗ trợ tốt trong việc làm giảm triệu chứng khó chịu của bệnh, hỗ trợ cho các phương pháp đặc trị khác diễn ra suôn sẻ, thuận lợi hơn. Theo đó, bạn có thể tham khảo một vài mẹo chữa viêm đại tràng cấp sau đây:

Mẹo dùng lô hội

Lô hội (nha đam) được biết tới là dược liệu làm mát gan, giải độc hiệu quả. Đây cũng là nguyên liệu được tận dụng nhiều trong các công thức làm đẹp, dưỡng da, trị bệnh táo bón, tiêu hóa. Do đó, khi bị viêm đại tràng cấp có hiện tượng táo bón, mọi người có thể sử dụng nha đam để cải thiện bệnh. 

• Dùng 5 nhánh lô hội tươi, 500ml mật ong nguyên chất. 
• Rửa sạch lô hội, gọt bỏ vỏ cứng bên ngoài rồi chần qua nước sôi để loại bỏ bớt lớp gel nhớt. 
• Thái nhỏ phần thịt lô hội vừa thu được, bỏ vào máy xay sinh tố, xay nhuyễn. 
• Cho thịt lô hội đã xay vào lọ thủy tinh, bỏ mật ong vào rồi trộn đều, đậy kín nắp, bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh dùng dần. 
• Mỗi ngày 3 lần, bạn lấy khoảng 2 thìa nha đam ngâm mật ong pha với nước ấm rồi uống. 
• Áp dụng liên tục trong 1 tuần, nếu không có hiệu quả thì đổi qua biện pháp điều trị khác. 

Tận dụng lá ổi trong vườn nhà

Với những trường hợp bị viêm đại tràng gây tiêu chảy, co thắt ruột thì có thể tận dụng lá ổi non trong vườn để cải thiện triệu chứng này. Được biết, trong lá ổi non có chứa hoạt chất flavonoid giúp kích thích cơ trơn ruột, mang tới hiệu quả giảm đau, cầm tiêu chảy cực tốt. Hơn nữa, đây còn là hoạt chất có khả năng kháng khuẩn, loại bỏ tác nhân gây bệnh bên trong đường ruột an toàn, không tác dụng phụ. 

• Nguyên liệu gồm có 50g búp ổi non, nên hái búp ổi vào buổi sáng sớm là tốt nhất.
• Rửa sạch búp ổi, bỏ vào nồi đun với 2 bát nước trong khoảng 20 phút. 
• Chắt lấy nước, để nguội bớt rồi uống hết trong ngày, nên uống sau bữa ăn 1 tiếng, ngày 1 lần. 

Dùng nghệ và mật ong

Mật ong và nghệ thường được kết hợp với nhau để điều trị các bệnh liên quan tới đường tiêu hóa, nhất là viêm dạ dày, viêm đại tràng. Trong đó, mật ong có công dụng bổ tỳ vị, sát khuẩn, giải độc, giảm viêm và tăng cường sức đề kháng. Còn nghệ vàng lại có chứa hàm lượng curcumin giúp làm lành các vết loét ở niêm mạc, hỗ trợ cải thiện chức năng tiêu hóa. 

• Cách 1: Lấy 50g nghệ vàng tươi, cạo vỏ, rửa sạch, để ráo rồi cho vào cối giã nát lấy nước cốt. Trộn đều nước cốt thu được với 3 thìa mật ong nguyên chất rồi dùng uống sau mỗi bữa ăn. Ngày dùng 1 – 2 lần. 
• Cách 2: Dùng 2 thìa cà phê nguyên chất trộn cùng 2 thìa bột nghệ và dùng sau bữa ăn. Áp dụng cách trị bệnh này liên tục trong khoảng 1 tháng sẽ làm giảm cảm giác đau bụng, giúp ăn ngon miệng hơn. 

Biện pháp phòng tránh viêm đại tràng cấp tính

Thay vì quan tâm tới việc điều trị bệnh thế nào, mọi người nên cẩn trọng hơn trong chế độ ăn uống, sinh hoạt hàng ngày để phòng tránh bệnh hiệu quả. Để tránh mắc bệnh viêm đại tràng cấp và những bệnh lý liên quan tới đại tràng, các bạn cần:

• Phân chia thời gian biểu một cách hợp lý để có đủ thời gian nghỉ ngơi, tránh tình trạng căng thẳng, stress quá độ. Nên đi ngủ sớm, tốt nhất hãy ngủ trước 11 giờ tối và không ăn uống gì sau 21h. 
• Ăn uống đủ chất dinh dưỡng, đa dạng món ăn, tích cực bổ sung protein, probiotics, vitamin C, omega 3,… Nguồn thực phẩm được bổ sung vào cơ thể phải đảm bảo vệ sinh, không bị ôi thiu, hư hỏng. 
• Với tình trạng táo bón, người bệnh cần tránh ăn thực phẩm có chứa nhiều chất béo, ăn nhiều rau của quả, chất xơ và nên chia nhỏ các bữa ăn trong ngày. Trường hợp bị tiêu chảy, nên tránh ăn thực phẩm tươi sống, cellulose và nên gọt vỏ trái cây trước khi ăn. 
• Uống nhiều nước mỗi ngày để tránh tình trạng mất nước cũng như giúp thức ăn được tiêu hóa tốt hơn. Hãy uống nước đều trong ngày, tránh tình trạng bị đầy hơi, trướng bụng, tức ngực, buồn nôn. 
• Không lạm dụng thuốc kháng sinh hoặc các loại thuốc điều trị khác. 

• Nên duy trì các hoạt động thể dục, thể thao hợp lý nhằm nâng cao sức khỏe, sức đề kháng và cải thiện tinh thần tốt. 
• Hãy tới bệnh viện thăm khám theo định kỳ khuyến cáo 6 tháng 1 lần hoặc thăm khám và điều trị ngay khi có những triệu chứng bất thường liên quan tới hệ tiêu hóa. 
• Nếu có vấn đề gì về dạ dày, đại tràng, cần tới bệnh viện thăm khám và lấy thuốc. Bệnh nhân không tự ý mua hay dùng thuốc theo đơn kê của người khác, dùng thuốc khi chưa có sự chỉ định, hướng dẫn từ bác sĩ có chuyên môn. 

Tóm lại, viêm đại tràng cấp tính là bệnh lý phổ biến và không quá nghiêm trọng. Tuy nhiên, bệnh cần được phát hiện, điều trị và phòng ngừa đúng cách để tránh nguy cơ tiến triển qua giai đoạn mãn tính. Tuyệt đối không được chủ quan, bởi bệnh có thể gây suy nhược sức khỏe của bạn một cách âm thầm.