Mề Đay Cấp

Mề đay cấp là một căn bệnh da liễu phổ biến hiện nay, với một số người mắc bệnh đáng kể. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về bản chất và cách điều trị hiệu quả của bệnh này. Để giúp người bệnh có kiến thức chi tiết hơn về mề đay mẩn ngứa, bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết nhất.

Bệnh mề đay cấp là gì? Dấu hiệu nhận biết

Mề đay cấp là tình trạng nổi mề đay đột ngột, khởi phát tại một số vùng da hoặc lan tỏa toàn thân. Bệnh là kết quả của việc tiếp xúc với các dị nguyên, sau chuỗi phản ứng phức tạp giải phóng các Histamin và chất trung gian gây dị ứng.

Khác với mề đay mãn tính (dữ dội và kéo dài trên 6 tuần), mề đay cấp thường chỉ tồn tại trong vòng 24h đến dưới 6 tuần. Bệnh có thể đáp ứng và thuyên giảm nhanh chóng nếu được chăm sóc và điều trị đúng cách. Ngược lại, nếu không được xử lý kịp thời mề đay cấp tính có thể kéo dài và chuyển sang giai đoạn mãn tính với nhiều biến chứng nguy hiểm.

Không khó để nhận biết bệnh mề đay cấp thông qua những dấu hiệu đặc trưng sau:

• Bề mặt da xuất hiện các mẩn ngứa màu hồng, trắng nhạt hoặc ban da có màu đỏ, hơi nóng rát.
• Các nốt sẩn ngứa có bờ tròn, nổi cộm so và có đường ranh so với những vùng da lân cận.
• Bề mặt các nốt sẩn ngứa trơn, nhẵn, sờ vào thấy cứng chắc, không có mụn nước hay mụn bọc.
• Các nốt sẩn ngứa thường mọc và liên kết với nhau thành từng mảng, tạo thành những vùng da viêm đỏ, phù nề.
• Vùng da bị nổi mề đay có thể lan rộng sau khi gãi hoặc cào bằng tay.
• Bên cạnh các nốt sẩn căn bệnh này còn kèm theo những triệu chứng đặc trưng như: Ngứa ngáy, sưng nóng, đau rát.
• Một số trường hợp nặng có thể gây phù nề môi, sưng mắt, phù mí, nghẹn cổ họng.
• Ngoài ra bệnh mề đay cấp tính còn đi kèm với một số triệu chứng toàn thân như: đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, mệt mỏi, hắt hơi, ho, sổ mũi,…

Thông thường, mức độ và hình thái các tổn thương của mề đay cấp tính còn phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và cơ địa của từng người.

Nguyên nhân gây bệnh mề đay cấp

Theo các bác sĩ da liễu, hiện vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây bệnh nổi mề đay cấp tính. Tuy nhiên, theo nghiên cứu thì căn bệnh này chủ yếu liên quan đến phản ứng của cơ thể khi gặp các yếu tố dị nguyên từ bên ngoài.

Một số yếu tố dị nguyên có khả năng kích kích hệ miễn dịch và gây hiện tượng nổi mề đay bao gồm:

• Dị ứng thực phẩm: Hải sản, thức ăn nhiều đạm, đồ cay nóng,… là một trong những nguyên gây nổi mề đay do cơ chế kích hoạt và phóng thích các Histamin từ tế bào Mast.
• Dị ứng thuốc: Một số loại thuốc kháng sinh, chống viêm, tiêm phòng có thể là nguyên nhân gây ra căn bệnh này.
• Dị ứng mỹ phẩm: Các loại mỹ phẩm, sữa tắm, dầu gội đầu chứa hóa chất và chất tẩy rửa mạnh có thể khiến da dễ bị kích ứng và nổi mề đay.
• Dị ứng thời tiết: Việc thay đổi nhiệt độ đột ngột trong khoảnh khắc giao mùa hoặc di chuyển từ phòng điều hòa ra ngoài trời nóng và ngược lại cũng có thể khiến da bị nổi sần, mẩn đỏ, ngứa ngáy, nhất là với những làn da nhạy cảm.
• Việc dị ứng phấn hoa, bụi, lông thú cưng: Cũng có thể khiến bệnh mề đay khởi phát đột ngột và khó kiểm soát.
• Nhiễm độc do côn trùng cắn, cơ thể bị nhiễm ký sinh trùng như giun, sán, rận: Cũng là chìa khóa kích hoạt căn bệnh da liễu nguy hiểm này.

Ngoài những tác nhân kể trên, nổi mề đay cấp tính cũng có thể thường xuyên xuất hiện nếu người bệnh gặp vấn đề về gan, rối loạn nội tiết tố, rối loạn thần kinh,…

Đối tượng dễ mắc mề đay cấp? Cách chẩn đoán

Mề đay cấp tính có thể xảy ra ở tất cả mọi người, mọi lứa tuổi. Tuy nhiên theo các chuyên gia 3 nhóm đối tượng dưới đây dễ mắc bệnh hơn cả:

• Mề đay cấp ở trẻ em và trẻ sơ sinh: Trẻ nhỏ là đối tượng dễ bị nhiễm bệnh nhất, kể cả là mề đay, mẩn ngứa. Bởi đối tượng này có sức đề kháng, thể trạng và làn da yếu. Đây đều là những kiều kiện thuận lợi để các yếu tố dị nguyên xâm nhập và gây bệnh.
• Mề đay mấn ngứa cấp tính ở người già: Giống như trẻ nhỏ, người già, người mới ốm dậy có sức đề kháng và hệ miễn dịch yếu cũng là đối tượng dễ bị nổi mề đay.
• Mề đay cấp tính ở phụ nữ mang thai: Do nội tiết tố thường xuyên thay đổi, nên phụ nữ mang thai, phụ nữ sau sinh cũng được liệt kê vào danh sách những đối tượng dễ bị kích ứng, nổi mẩn, nổi mề đay.

Để hạn chế tối đa mức độ nguy hiểm và ngăn bệnh tiến sang giai đoạn mãn tính người bệnh nên đi thăm khám sớm, để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Dưới đây là một số biện pháp giúp chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh:

• Sử dụng một số câu hỏi liên quan để khai thác thời gian, dấu hiệu, tần suất của bệnh nhằm xác định giai đoạn cấp tính hay mãn tính của mề đay.
• Làm xét nghiệm máu để tìm ra các tác nhân dị ứng bằng cách phân tích máu và protein có phản ứng với các dị nguyên không.
• Tiến hành xét nghiệm mẫu da nếu nghi ngờ bị dị ứng thuốc và mỹ phẩm.

Bệnh mề đay cấp có nguy hiểm đến tính mạng không?

Mề đay cấp hầu như không gây nguy hiểm hoặc đe dọa trực tiếp đến tính mạng con người. Tuy nhiên bệnh có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng trên da, gây cảm giác bứt rứt, khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và giấc ngủ của người bệnh.

Một số biến chứng có thể gặp phải khi bị mề đay cấp tính như:

• Nhiễm trùng da: Những tổn thương trên da do mề đay tuy không gây lở loét, mụn bọc, mụn nước hay vết thương hở. Nhưng do có cảm giác ngứa ngáy, khó chịu nên rất người bệnh thường có thói quen cào, gãi vào vùng da này. Khiến da bị trầy xước, chảy máu và nhiễm trùng.
• Sốc phản vệ: Một trong số ít trường hợp, mề đay cấp là dấu hiệu của sốc phản vệ. Ở mức độ nghiêm trọng tình trạng này có thể gây suy hô hấp, thậm chí là tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Vì vậy, nếu nhận thấy mề đay đi kèm với các triệu chứng như tụt huyết áp, hoa mắt, chóng mặt, nôn ói, khó thở người bệnh cần đi gặp bác sĩ sớm.
• Phù mạch: Theo số liệu thống kê có khoảng hơn 20% bệnh nhân mề đay cấp có dấu hiệu phù mạch, còn được gọi là mề đay phù mạch. So với trường hợp nổi mề đay thông thường, mề đay phù mạch có khả năng gây tổn thương sâu cho da, trong đó chủ yếu tập trung ở những bộ phận nhạy cảm như lưỡi, mắt, môi và cơ quan sinh dục nên rất nguy hiểm.
• Viêm kết mạc: Việc nổi mề đay cấp ở quanh mắt có thể lây lan đến kết mạc và khiến cơ quan này bị viêm nhiễm, sưng tấy, chảy nước mắt, ngứa và khó chịu. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh tình dai dẳng có thể khiến thị lực bị suy giảm thậm chí là mù lòa.

Theo các chuyên gia có đến hơn 5% trường hợp nổi mề đay cấp do sốc phản vệ, phù mạch và 5% có xu hướng kéo dài, tiến triển thành mề đay mãn tính. Do đó, khi mề đay cấp không tự thuyên giảm sau vài giờ, hoặc vài ngày người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được điều trị kịp thời, tránh bệnh tiến triển nặng, gây ảnh hưởng đến cuộc sống.

Mề đay cấp có chữa được không? Cách điều trị

Hơn 90% trường hợp mề đay cấp đều ở mức độ nhẹ, lành tính và có khả năng thuyên giảm nhanh nếu được điều trị và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên để khẳng định cho câu hỏi “thời gian khỏi là bao lâu” thì còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như: Cơ địa của mỗi người, chế độ dinh dưỡng, luyện tập, cũng như các biện pháp điều trị, chăm sóc bổ sung,…

Theo các chuyên gia, nhìn chung mề đay cấp tính có thể tự biến mất sau vài giờ hoặc được điều trị khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên có đến khoảng trên dưới 5% trường hợp bệnh kéo dài, tái phát nhiều lần và tiến triển thành mề đay mãn tính do người bệnh chủ quan không điều trị sớm.

Dù mề đay cấp có thể tự thuyên giảm chỉ sau vài giờ mà không cần bất cứ biện pháp can thiệp y tế nào. Tuy nhiên trong trường hợp tổn thương da kéo dài đến hơn 24h và gây ra hàng loạt các triệu chứng khó chịu người bệnh cần áp dụng các biện pháp điều trị ngay.

Dưới đây là một vài cách điều trị mề đay cấp hiệu quả mà người bệnh có thể tham khảo. Mỗi biện pháp có ưu, nhược điểm riêng vì vậy hãy cân nhắc và lựa chọn cho mình giải pháp điều trị phù hợp nhất.

Thuốc chữa mề đay cấp tính tân dược

Ưu điểm của biện pháp điều trị bằng Tây y là tính hiệu quả và tốc độ điều trị nhanh, thích hợp với trường hợp bệnh nặng. Tuy nhiên việc dùng thuốc Tây nhiều, có thể khiến gan, thận, dạ dày của bạn bị tổn thương và gặp tác dụng phụ.

Một vài loại thuốc thường được chỉ định để điều trị dị ứng mề đay cấp như:

• Thuốc Epinephrine: Thường được sử dụng trong trường hợp mề đay gây phù mạch, co thắt phế quản và khó thở. Tùy vào mức độ dị ứng mà các bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc ở dạng khí dung hoặc dạng tiêm.
• Thuốc kháng Histamin: Loại thuốc này được dùng trong hầu hết các trường hợp nổi mề đay cấp tính. Với khả năng ức chế phóng thích Histamin vào da và niêm mạc, nhóm thuốc này vừa giúp giảm triệu chứng vừa ngăn chặn tình trạng nổi mề đay tái phát. Các loại thuốc kháng Histamin điều trị mề đay cấp tính, bao gồm: Desloratadine, Fexofenadine, Loratadine,…
• Kem bôi làm dịu da: Loại thuốc này được chỉ định nhằm cấp ẩm và dịu các tổn thương trên da. Một số loại kem bôi thường được chỉ định như: Vaseline, Eucerin, A-Derma, Cetaphil,…
• Các loại thuốc khác: Tùy vào mức độ tổn thương trên da và các triệu chứng đi kèm bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định thêm một số loại thuốc khác như Paracetamol, Corticoid đường uống và thuốc kháng cholinergic,…

Chữa bằng mẹo vặt tại nhà

Trước hết người bệnh cần biết mề đay cấp kiêng gì trong sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng từ đó phòng ngừa, hạn chế tác nhân gây bệnh. Đối với trường hợp mề đay cấp còn nhẹ, chưa biến chứng người bệnh có thể tham khảo và sử dụng các biện pháp điều trị tại nhà vừa an toàn, hiệu quả, lại tiết kiệm chi phí.

Dùng gel nha đam:

• Bước 1: Chuẩn bị 1-2 lá nha đam còn tươi, xanh.
• Bước 2: Rửa sạch nha đam, để ráo nước tự nhiên.
• Bước 3: Làm sạch vùng da bị nổi mề đay cấp.
• Bước 4: Dùng thìa nạo phần gel trong suốt bên trong rồi bôi trực tiếp lên da.
• Bước 5: Bôi nha đam khoảng 10-15 phút thì rửa sạch lại với nước ấm.

Dùng mật ong:

• Bước 1: Chuẩn bị một ít mật ong nguyên chất cùng một hộp sữa chua.
• Bước 2: Trộn đều mật ong với sữa chua.
• Bước 3: Làm sạch vùng da bị tổn thương và để khô tự nhiên hoặc dùng khăn sạch lau.
• Bước 4: Thoa đều hỗn hợp mật ong, sữa chua lên vùng da trên rồi để khoảng 15 phút.
• Bước 5: Khi hỗn hợp hết độ ẩm thì đem rửa sạch với nước ấm.

Dùng lá chè xanh:

• Bước 1: Chuẩn bị một nắm lá chè xanh còn tươi, nguyên, không vàng, dập.
• Bước 2: Đem ngâm lá chè với nước muối loãng rồi rửa sạch với nước.
• Bước 3: Đun sôi lá chè với 2 lít nước lọc.
• Bước 4: Đổ nước ra thau rồi pha thêm nước lạnh cho bớt nóng.
• Bước 5: Tắm hoặc rửa vùng da bị mề đay cấp bằng hỗn hợp nước trên. Thực hiện liên tục trong vài ngày, mỗi ngày 1-2 lần để triệu chứng ngứa thuyên giảm.

Cách phòng ngừa bệnh mề đay cấp tính

Để giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc phải mề đay cấp tính, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp phòng ngừa dưới đây.

• Hạn chế những thực phẩm dễ dị ứng như: Hải sản, đậu phộng, mè hoặc những thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, gia vị. Vì chúng có thể khiến cơn ngứa và tình trạng nổi mề đay thêm trầm trọng.
• Đồng thời tăng cường bổ sung rau xanh, thực phẩm giàu vitamin C, Omega -3 và chất chống oxy hóa.
• Tránh tiếp xúc với các dị nguyên như: Lông chó, lông mèo, hóa chất, mỹ phẩm,…
• Hạn chế mặc quần áo bó sát, chất liệu khó thấm hút mồ hôi.
• Sử dụng kem chống nắng, chống ẩm thường xuyên để bảo vệ da khỏi các tác nhân gây hại.
• Tăng cường bổ sung nước cho cơ thể, tối thiểu ngày uống 2 lít nước.

Bệnh mề đay cấp khi nào cần đi gặp bác sĩ?

Dù không đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng con người. Nhưng nếu không được điều trị kịp thời mề đay cấp vẫn có thể gây ra hàng loạt các biến chứng nguy hiểm. Do đó, người bệnh cần chủ động đi khám khi thấy các biểu hiện sau:

• Tình trạng mẩn ngứa, sưng đỏ, nổi sần kéo dài quá 6 tuần mà không có dấu hiệu thuyên giảm.
• Nếu đã áp dụng các biện pháp dân gian mà bệnh tình vẫn tiến triển nặng thêm.
• Khi cơ thể xuất hiện những triệu chứng lạ như: Sốt cao, khó thở, buồn nôn, chóng mặt, mệt mỏi toàn thân.

Mề đay cấp tính thường khởi phát đột ngột và tự hết sau vài ngày. Tuy nhiên với một vài trường hợp bệnh có thể kèm theo các biến chứng nguy hiểm như: Phù mạch, co thắt phế quản, sốc phản vệ. Vì vậy, khi thấy cơ thể có những biểu hiện lạ, người bệnh cần chủ động đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị đúng cách.