Viêm Da Đầu Trẻ Em Là Gì? Triệu Chứng Và Phác Đồ Chữa Bệnh

Viêm da đầu trẻ em gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Để giúp cha mẹ chăm sóc da đầu cho con yêu một cách tốt nhất, bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về tình trạng này. Thông qua bài viết, cha mẹ sẽ được trang bị thêm các kiến thức liên quan đến nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng điển hình và các phương pháp điều trị, phòng ngừa hiệu quả.

Tìm hiểu viêm da đầu ở trẻ em là gì?

Viêm da đầu ở trẻ em còn được gọi là viêm da tiết bã da đầu (trong dân gian gọi là cứt trâu). Đây là một tình trạng viêm da gây ảnh hưởng đến vùng da trên đầu của trẻ. Tình trạng này thường biểu hiện bằng các triệu chứng như đỏ, ngứa, bong tróc da và có thể kèm theo hiện tượng tiết dầu nhiều. Bệnh không nguy hiểm nhưng dai dẳng, phức tạp và khó chữa, dễ tái phát nhiều lần và trở thành mãn tính.

Viêm da đầu có thể xảy ra ở nhiều lứa tuổi, nhưng thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ từ 0 – 3 tháng tuổi (chiếm 95% trường hợp) bởi thời điểm này da của trẻ còn rất nhạy cảm và dễ bị kích ứng bởi các yếu tố môi trường.

Xem thêm: Viêm Da Quanh Miệng Ở Trẻ Em Do Đâu? Cách Điều Trị Hiệu Quả

Nguyên nhân dẫn đến bé bị viêm da đầu

Viêm da đầu ở trẻ nhỏ có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm cả yếu tố bên trong cơ thể và yếu tố bên ngoài.

Yếu tố bên trong cơ thể:

• Nội tiết tố: Sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể trẻ, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì hoặc các giai đoạn phát triển khác, có thể ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến bã nhờn, tạo điều kiện cho viêm da đầu phát triển.
• Cơ địa: Một số trẻ có cơ địa dễ bị đổ mồ hôi hoặc tăng tiết bã nhờn, khiến da đầu luôn ẩm ướt và tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn và nấm phát triển.
• Bệnh lý: Một số bệnh lý ảnh hưởng đến da hoặc hệ miễn dịch cũng có thể làm tăng nguy cơ viêm da đầu ở trẻ.
• Di truyền: Nếu trong gia đình có người thân mắc các bệnh về da như vảy nến, chàm, viêm da đầu,… trẻ cũng có nguy cơ cao hơn bị viêm da đầu.
• Dị ứng: Trẻ bị các bệnh dị ứng như hen suyễn, chàm,… thường có làn da nhạy cảm và dễ bị kích ứng, bao gồm cả viêm da đầu.

Yếu tố bên ngoài:

• Sản phẩm tắm gội: Một số sản phẩm tắm gội có chứa hóa chất mạnh có thể gây kích ứng da đầu trẻ, đặc biệt là những trẻ có làn da nhạy cảm.
• Thuốc: Một số loại thuốc có thể gây ra phản ứng phụ trên da, bao gồm cả viêm da đầu.
• Nấm: Nhiễm nấm da đầu là một nguyên nhân phổ biến gây viêm da đầu ở trẻ em. Các loại nấm này có thể lây lan từ người khác hoặc từ môi trường xung quanh.
• Thời tiết: Sự thay đổi thời tiết đột ngột, đặc biệt là khi chuyển mùa hoặc thời tiết hanh khô làm da đầu trẻ bị khô và dễ bị kích ứng, tạo điều kiện cho viêm da đầu phát triển.

Triệu chứng viêm da dầu trẻ em

Viêm da dầu ở trẻ em thường xuất hiện ở vùng da đầu, tuy nhiên, nó cũng có thể ảnh hưởng đến các vùng khác trên cơ thể như mặt, cổ và các nếp gấp da. Dưới đây là những triệu chứng phổ biến của viêm da dầu ở trẻ em:

• Vảy da nhờn: Vảy da màu vàng hoặc trắng thường xuất hiện trên da đầu của trẻ. Những vảy này thường có cảm giác nhờn, dính vào tóc và dễ bong ra khi chạm vào.
• Da đầu bị ửng đỏ: Vùng da đầu của trẻ có thể bị đỏ, sưng hoặc có dấu hiệu viêm.
• Bong tróc da: Da đầu có thể bị bong tróc thành từng mảng nhỏ, giống như gàu.
• Ngứa ngáy: Trẻ có thể cảm thấy ngứa ngáy và khó chịu ở vùng da đầu bị viêm.
• Rụng tóc: Trong một số trường hợp, viêm da đầu có thể dẫn đến rụng tóc tạm thời.
• Mảng da sần sùi: Viêm da dầu có thể gây ra các mảng da sần sùi, dày cộm ở vùng da đầu, khiến vùng da này có kết cấu thô ráp hơn bình thường.
• Vùng da bị ảnh hưởng có mùi: Viêm da dầu có thể kèm theo mùi khó chịu do sự kết hợp của dầu thừa và các tế bào da chết.

Viêm da đầu trẻ em nguy hiểm không? Biến chứng thường gặp

Mặc dù viêm da đầu ở trẻ em thường không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh sẽ dẫn đến một số biến chứng khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như tâm lý của trẻ.

Các biến chứng có thể gặp:

• Nhiễm trùng thứ phát: Khi da đầu bị viêm và tổn thương, vi khuẩn có thể xâm nhập vào các vết thương hở, gây nhiễm trùng da. Các dấu hiệu nhiễm trùng bao gồm sưng, đỏ, đau, chảy mủ và sốt.
• Rụng tóc: Viêm da đầu kéo dài có thể làm tổn thương nang tóc, dẫn đến rụng tóc tạm thời hoặc thậm chí vĩnh viễn trong một số trường hợp nặng.
• Sẹo: Một số dạng viêm da đầu nặng, đặc biệt là do nhiễm nấm, có thể để lại sẹo trên da đầu sau khi lành.
• Ảnh hưởng tâm lý: Ngứa ngáy, khó chịu và các vấn đề về thẩm mỹ do viêm da đầu có thể gây căng thẳng, tự ti và ảnh hưởng đến sự tự tin của trẻ.
• Lan rộng: Nếu không được kiểm soát, viêm da đầu có thể lan rộng đến các vùng da khác trên cơ thể, gây ra các vấn đề về da toàn thân.

Một số biến chứng đặc biệt nghiêm trọng, mặc dù hiếm gặp, nhưng cũng cần lưu ý:

• Kerion: Đây là một biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng của nhiễm nấm da đầu, gây ra các khối u viêm lớn, đau đớn trên da đầu và có thể dẫn đến rụng tóc vĩnh viễn.
• Nhiễm trùng huyết: Trong trường hợp rất hiếm, nhiễm trùng da đầu nặng có thể lan vào máu, gây nhiễm trùng huyết – một tình trạng đe dọa tính mạng.

Xem thêm: Viêm Da Cơ Địa Cấp Tính Là Gì? Nguyên Nhân, Cách Chữa

Khi nào nên cho trẻ đến bệnh viện thăm khám?

Cha mẹ nên đưa trẻ đến khám bệnh viện ngay khi nhận thấy các dấu hiệu sau của viêm da đầu:

• Viêm da đầu không cải thiện hoặc trở nên trầm trọng hơn sau một vài ngày chăm sóc tại nhà bằng các biện pháp cơ bản như gội đầu bằng dầu gội dịu nhẹ.
• Xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng như sốt, sưng hạch bạch huyết, chảy mủ hoặc dịch từ các tổn thương trên da đầu.
• Trẻ quấy khóc, khó chịu do ngứa ngáy hoặc đau rát ở vùng da đầu.
• Rụng tóc nhiều bất thường.
• Viêm da đầu lan rộng ra các vùng da khác trên cơ thể.
• Không chắc chắn về nguyên nhân gây viêm da đầu hoặc nghi ngờ trẻ bị nhiễm trùng.

Việc đưa trẻ đi khám sớm sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây viêm da đầu và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, tránh các biến chứng không mong muốn.

Phương pháp điều trị viêm da đầu trẻ em hiệu quả

Có nhiều phương pháp được áp dụng trong điều trị viêm da đầu ở trẻ nhỏ như sau:

Dùng nguyên liệu tự nhiên

Dưới đây là một số nguyên liệu tự nhiên giúp chữa viêm da đầu cho trẻ em và cách thực hiện:

• Dầu dừa: Dầu dừa có tính kháng khuẩn và kháng nấm mạnh, rất hữu ích trong việc điều trị viêm da đầu và các mảng vảy trên da đầu trẻ. Phụ huynh bôi một lượng nhỏ dầu dừa lên vùng da đầu bị viêm, massage nhẹ nhàng khoảng 20 phút, sau đó rửa sạch với nước ấm. 
• Bồ kết: Bồ kết chứa saponin, có khả năng chống viêm và khử khuẩn tốt, làm giảm viêm và loại bỏ các mảng da bong tróc trên đầu. Để thực hiện, nướng quả bồ kết đến khi có mùi thơm, sau đó giã nát và đun với nước. Dùng nước bồ kết đã đun để gội đầu cho trẻ, massage nhẹ nhàng và rửa sạch với nước.
• Vỏ bưởi: Vỏ bưởi giàu vitamin và các dưỡng chất giúp nuôi dưỡng da đầu và ngăn ngừa viêm. Đun sôi vỏ bưởi trong nước 10 phút, để nguội và dùng nước này để gội đầu cho bé. Massage nhẹ nhàng và xả lại với nước sạch để cải thiện tình trạng viêm​
• Lá trầu không: Các hoạt chất trong lá trầu không có tính kháng viêm, giúp làm dịu da đầu bị kích ứng. Đun sôi lá trầu không với nước, sau đó dùng nước này lau nhẹ lên vùng da đầu bị viêm của bé. 

Dùng dầu gội trị viêm da đầu cho trẻ

Dưới đây là một số dầu gội được sử dụng để điều trị viêm da đầu ở trẻ em được bác sĩ da liễu khuyên dùng:

• Mustela Foam Shampoo For Newborns: Dầu gội tạo bọt dịu nhẹ, chiết xuất từ thực vật, chứa BHA và acid salicylic giúp làm sạch và loại bỏ tế bào chết, vảy bong tróc trên da đầu.
• Hope’s Relief Itchy Flaky Scalp Shampoo: Chứa 5 loại thảo dược giúp kiểm soát ngứa ngáy, loại bỏ mảng bám khô và vi khuẩn trên da đầu.
• Cetaphil Baby Shampoo: Dầu gội dịu nhẹ, phù hợp cho làn da nhạy cảm của trẻ. Loại dầu gội này làm sạch da đầu mà không gây kích thích nên có thể được sử dụng hằng ngày.
• Dr. Eddie’s Happy Cappy Medicated Shampoo: Chứa kẽm pyrithione giúp loại bỏ nguyên nhân gây viêm da tiết bã, đã được kiểm nghiệm về độ an toàn và hiệu quả cho trẻ em.
• Selsun: Dầu gội có chứa selenium sulfide, có tác dụng kháng nấm và giảm gàu, phù hợp cho trẻ từ 2 tuổi trở lên.

Phụ huynh cần lưu ý, trước khi sử dụng bất kỳ loại dầu gội nào, hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và kiểm tra thành phần để đảm bảo sản phẩm phù hợp với độ tuổi và tình trạng da đầu của trẻ. Nếu trẻ có làn da nhạy cảm hoặc có tiền sử dị ứng, nên thử dầu gội trên một vùng da nhỏ trước khi sử dụng toàn bộ da đầu.

Sử dụng thuốc Tây

Những trường hợp trẻ bị viêm da đầu mức độ nặng sẽ được bác sĩ kê đơn chỉ định loại thuốc phù hợp. Các loại thuốc này được kê dựa vào nguyên nhân gây viêm da đầu và mức độ bệnh hiện tại:

• Nhóm bôi Corticosteroids: Có tác dụng giảm viêm, ngứa và sưng do viêm da đầu. Các sản phẩm này thường có nhiều dạng như kem, gel hoặc thuốc mỡ như Hydrocortisone, Dexamethasone.
• Nhóm thuốc kháng nấm: Khi viêm da đầu có liên quan đến nhiễm nấm, thuốc uống kháng nấm như Ketoconazole, Itraconazole, Fluconazole, Terbinafine, Clotrimazole thường được sử dụng để tiêu diệt nấm và ngăn ngừa tái phát.
• Nhóm thuốc kháng histamin: Được sử dụng để giảm cảm giác ngứa ngáy, đặc biệt trong các trường hợp viêm da do dị ứng. Những loại thuốc này thường được dùng dạng uống khi trẻ bị ngứa quá mức và quấy khóc.
• Thuốc bôi Salicylic Acid: Salicylic acid được sử dụng để làm mềm và loại bỏ các mảng vảy, giúp da đầu dễ dàng hấp thụ thuốc kháng viêm và thuốc kháng nấm hơn. Nhóm thuốc này cũng giúp làm sạch da đầu, giảm viêm và kích ứng​.

Việc sử dụng thuốc cần phải được thực hiện dưới hướng dẫn của bác sĩ. Không tự ý mua và sử dụng thuốc, đặc biệt là đối với trẻ em, để tránh những tác dụng phụ không mong muốn.

Xem thêm: Bệnh Viêm Da Có Tự Hết Không? Khi Nào Cần Khám Bác Sĩ?

Phương pháp chăm sóc phòng ngừa viêm da đầu trẻ em

Bằng cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa dưới đây, cha mẹ có thể giúp trẻ có một làn da đầu khỏe mạnh và tránh được những phiền toái do viêm da đầu gây ra.

Vệ sinh da đầu đúng cách:

• Gội đầu thường xuyên: Gội đầu cho trẻ 2 – 3 lần mỗi tuần bằng dầu gội dịu nhẹ, không chứa hương liệu và chất tạo màu. Tránh sử dụng nước quá nóng, vì nó có thể làm khô da đầu.
• Lau khô da đầu kỹ sau khi gội: Đảm bảo da đầu trẻ luôn khô ráo, đặc biệt là ở những vùng có nếp gấp như gáy để ngăn ngừa sự phát triển của nấm và vi khuẩn.
• Tránh gãi hoặc cào mạnh vào da đầu: Điều này có thể làm tổn thương da và tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân: Tránh dùng chung lược, mũ, khăn tắm hoặc các vật dụng khác tiếp xúc trực tiếp với da đầu để ngăn ngừa lây nhiễm nấm hoặc vi khuẩn.

Chăm sóc da đầu và tóc:

• Sử dụng sản phẩm chăm sóc tóc phù hợp: Chọn các sản phẩm dành riêng cho trẻ em, không chứa hóa chất mạnh hoặc chất gây kích ứng.
• Tránh để tóc trẻ tiếp xúc với các chất kích thích: Hạn chế sử dụng các sản phẩm tạo kiểu tóc như gel, keo xịt tóc hoặc các sản phẩm có chứa hương liệu mạnh.
• Bảo vệ da đầu khỏi ánh nắng mặt trời: Khi ra ngoài trời nắng, đội mũ cho trẻ hoặc sử dụng kem chống nắng dành cho trẻ em trên da đầu.

Ăn uống cân đối – lối sống lành mạnh:

• Chế độ ăn uống cân đối: Cung cấp đủ các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của da và tóc, bao gồm vitamin A, vitamin C, vitamin E, kẽm và omega-3.
• Khuyến khích trẻ uống đủ nước: Uống đủ nước giúp giữ ẩm cho da và tóc, ngăn ngừa khô da đầu.
• Giúp trẻ kiểm soát căng thẳng: Căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm các tình trạng da hiện có, bao gồm cả viêm da đầu. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thư giãn và giải trí lành mạnh.

Viêm da đầu trẻ em tuy không thường gây nguy hiểm nghiêm trọng nhưng có thể dẫn đến nhiều biến chứng khó chịu nếu không được điều trị đúng cách. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và đưa trẻ đi khám bác sĩ là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng và giúp trẻ có một làn da đầu khỏe mạnh.

Xem thêm: Viêm Da Ở Đùi Do Đâu? Cách Điều Trị Hiệu Quả, An Toàn