Viêm Da Thể Đồng Tiền: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Trị

Viêm da thể đồng tiền là một bệnh lý da liễu mãn tính với những tổn thương hình đồng xu đặc trưng. Bệnh gây không ít phiền toái và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống người mắc. Bài viết dưới đây sẽ cùng độc giả tìm hiểu sâu hơn về căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến những phương pháp điều trị và biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Viêm da thể đồng tiền là gì? Có lây không?

Viêm da thể đồng tiền còn được gọi là chàm đồng tiền (Nummular Eczema), là một bệnh viêm da mãn tính đặc trưng bởi các tổn thương trên da có hình dạng tròn hoặc bầu dục, giống như đồng tiền. Nếu không điều trị, bệnh sẽ kéo dài hàng tuần, hàng tháng, thậm chí hàng năm. Bên cạnh đó, nó cũng có thể tái lại đúng tại vị trí đã bị trước đó.

Bệnh thường xuất hiện ở các chi (tay, chân) và ít gặp hơn ở thân mình. Bệnh có thể gặp đến mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở người trưởng thành trên 50 tuổi.

Rất nhiều người lo lắng bệnh viêm da thể đồng tiền có lây không? Bác sĩ Da liễu cho biết viêm da thể đồng tiền không lây nhiễm. Bệnh này không do vi khuẩn, virus hay nấm gây ra nên không thể truyền từ người này sang người khác qua tiếp xúc trực tiếp, dùng chung đồ cá nhân hay bất cứ hình thức nào khác.

Xem thêm: Viêm Da Bắp Tay: Triệu Chứng, Cách Chữa Và Phòng Ngừa Bệnh

Nguyên nhân gây bệnh viêm da thể đồng tiền

Mặc dù nguyên nhân chính xác gây viêm da thể đồng tiền vẫn chưa được xác định rõ ràng, tuy nhiên một số yếu tố được đánh giá làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

• Da khô: Da khô, mất nước khiến hàng rào bảo vệ da bị suy yếu, dễ bị kích ứng và viêm nhiễm hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho viêm da thể đồng tiền phát triển.
• Tiếp xúc với chất kích ứng: Các chất như xà phòng, chất tẩy rửa mạnh, mỹ phẩm, kim loại, len và một số hóa chất khác có thể gây kích ứng da, làm trầm trọng thêm tình trạng viêm.
• Nhiễm trùng da: Vi khuẩn hoặc nấm xâm nhập vào vết thương hoặc vết xước trên da, gây nhiễm trùng và và kích hoạt phản ứng viêm trên da thể đồng tiền.
• Tổn thương da: Các vết thương trên da như vết cắt, vết bỏng, vết côn trùng cắn có thể tạo điều kiện cho viêm da thể đồng tiền phát triển.
• Yếu tố môi trường: Thời tiết lạnh và khô có thể làm khô da, khiến tình trạng viêm trở nên nặng hơn.
• Stress: Căng thẳng tâm lý làm suy yếu hệ miễn dịch và làm trầm trọng thêm các tình trạng viêm da, bao gồm cả viêm da thể đồng tiền.
• Tiền sử gia đình: Người có tiền sử gia đình mắc các bệnh dị ứng hoặc viêm da cơ địa có nguy cơ cao hơn mắc bệnh.
• Một số loại thuốc: Một số loại thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như interferon, ribavirin và statin làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Triệu chứng đặc trưng của chàm đồng tiền

Viêm da thể đồng tiền thường biểu hiện qua những triệu chứng đặc trưng sau:

• Mảng da hình đồng tiền: Xuất hiện mảng da hình tròn hoặc bầu dục giống như đồng tiền, có kích thước từ 1 đến 10 cm. Các mảng viêm da hình đồng tiền có màu đỏ hoặc hồng, đôi khi có viền sẫm màu hơn.
• Ngứa ngáy dữ dội: Cảm giác ngứa ngáy thường rất khó chịu, đặc biệt là vào ban đêm gây ảnh hưởng đến giấc ngủ của người bệnh.
• Khô da và nứt nẻ: Các mảng da bị tổn thương thường khô, sần sùi và nứt nẻ. Da tại vùng này có thể trở nên dày hơn do gãi hoặc ma sát.
• Da có vảy hoặc chảy dịch: Ở giai đoạn nặng hơn, các mảng da xuất hiện các vảy hoặc bong tróc. Trong một số trường hợp, mảng da bị viêm chảy dịch, gây ra các vết lở loét hoặc hình thành mủ.
• Da sưng và viêm: Vùng da bị tổn thương có thể bị sưng tấy, đỏ và ấm khi chạm vào, nhất là khi có nhiễm trùng.

Bệnh viêm da thể đồng tiền nguy hiểm không?

Viêm da thể đồng tiền là một bệnh lý da liễu mãn tính và không gây ra nguy hiểm nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể trở nên dai dẳng và tái phát nhiều lần kèm theo các biến chứng như:

• Nguy cơ nhiễm trùng: Việc gãi ngứa quá nhiều có thể gây tổn thương da, dẫn đến nhiễm trùng thứ cấp, làm cho tình trạng viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng hơn.
• Rối loạn sắc tố da: Sau khi viêm da lành sẽ để lại các vết thâm, sẹo hoặc vùng da mất sắc tố, ảnh hưởng đến thẩm mỹ, nhất là khi các vùng da bị ảnh hưởng ở những vị trí dễ nhìn thấy như cánh tay hoặc mặt.
• Ảnh hưởng tâm lý: Cơn ngứa có thể trở nên nghiêm trọng, đặc biệt là vào ban đêm, gây mất ngủ, mệt mỏi và ảnh hưởng đến tâm lý người bệnh.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bác sĩ khuyến nghị nên đi thăm khám da liễu ngay nếu nằm trong các trường hợp sau:

• Xuất hiện triệu chứng nghi ngờ bệnh: Các mảng da đỏ, tròn hoặc bầu dục, ngứa ngáy, đóng vảy hoặc rỉ dịch, đặc biệt là ở tay và chân.
• Các triệu chứng không cải thiện hoặc trở nặng: Mặc dù đã áp dụng các biện pháp chăm sóc da tại nhà, tình trạng viêm da không thuyên giảm hoặc thậm chí lan rộng.
• Xuất hiện các dấu hiệu nhiễm trùng: Vùng da bị viêm sưng đỏ, đau nhức, chảy mủ, sốt hoặc nổi hạch bạch huyết.
• Ảnh hưởng đến tâm lý: Cảm thấy căng thẳng, lo lắng hoặc trầm cảm do tình trạng da.

Phương pháp chẩn đoán

Chẩn đoán viêm da thể đồng tiền thường dựa trên các triệu chứng lâm sàng và một số xét nghiệm khác để loại trừ các bệnh da liễu khác như sau:

Thăm khám lâm sàng: 

• Bác sĩ sẽ quan sát kỹ các tổn thương trên da, đánh giá hình dạng, kích thước, màu sắc, vị trí và các triệu chứng kèm theo.
• Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh lý của bạn, bao gồm các bệnh dị ứng, các loại thuốc đang sử dụng và các yếu tố môi trường có thể ảnh hưởng đến da.

Xét nghiệm chuyên sâu:

• Sinh thiết da: Một mẫu nhỏ từ vùng da bị tổn thương sẽ được lấy và kiểm tra dưới kính hiển vi. Điều này giúp xác định rõ ràng loại viêm da và loại trừ các bệnh lý da khác như bệnh nấm, bệnh vảy nến hoặc viêm da dị ứng.
• Xét nghiệm dị ứng: Nếu nghi ngờ viêm da thể đồng tiền có liên quan đến dị ứng, bác sĩ chỉ định xét nghiệm dị ứng (patch test) để tìm ra nguyên nhân gây dị ứng.
• Xét nghiệm vi sinh: Nếu có dấu hiệu nhiễm trùng thứ cấp, bác sĩ có thể lấy mẫu dịch từ vùng da để kiểm tra sự hiện diện của vi khuẩn hoặc nấm. Điều này giúp xác định nguyên nhân nhiễm trùng và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Xem thêm: Viêm Da Do Ánh Nắng Có Nguy Hiểm Không? Điều Trị Thế Nào?

Phương pháp điều trị

Hầu hết các trường hợp viêm da thể đồng tiền cải thiện trong vòng 7 đến 10 ngày sau khi điều trị. Tùy từng mức độ bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp chữa phù hợp dưới đây:

Áp dụng mẹo dân gian

Những trường hợp viêm da thể đồng tiền mức độ nhẹ có thể áp dụng các mẹo dân gian dưới đây để giảm nhẹ triệu chứng bệnh tại nhà.

• Chuối xanh: Chuối xanh chứa nhiều chất chống oxy hóa và tanin, có tác dụng kháng viêm, giảm ngứa và làm dịu da. Người bệnh cắt chuối xanh thành lát mỏng và đắp trực tiếp lên vùng da bị chàm. Đợi 20 phút sau rửa sạch với nước ấm.
• Dầu cám gạo: Trong dầu cám gạo giàu vitamin E và các chất chống oxy hóa, giúp dưỡng ẩm, làm mềm da và giảm ngứa. Thực hiện đơn giản bằng cách thoa một lớp mỏng dầu cám gạo lên vùng da bị ảnh hưởng, massage nhẹ nhàng trong vài phút để dầu thẩm thấu vào da rồi rửa sạch sau 1 – 2 tiếng.
• Tỏi: Nghiên cứu chỉ ra tỏi có tính kháng khuẩn và chống viêm mạnh, giúp giảm nhiễm trùng và làm dịu triệu chứng viêm da. Đem nghiền nát tỏi tươi, trộn với một ít dầu dừa rồi thoa hỗn hợp lên vùng da bị chàm, để khoảng 15 phút rồi rửa sạch bằng nước ấm.

Thuốc Tây điều trị bệnh

Dưới đây là những loại thuốc phổ biến được sử dụng trong quá trình điều trị:

• Thuốc bôi corticosteroid: Corticosteroid có tác dụng giảm viêm và ngứa trong viêm da thể đồng tiền. Các loại thuốc phổ biến bao gồm Hydrocortisone (thường sử dụng cho trường hợp nhẹ), Betamethasone hoặc Clobetasol (dùng cho trường hợp nặng)
• Thuốc kháng histamin: Được sử dụng để kiểm soát ngứa, đặc biệt vào ban đêm. Các loại phổ biến Cetirizine, Loratadine, Diphenhydramine hoặc Hydroxyzine.
• Thuốc kháng sinh: Nếu vùng da bị tổn thương do viêm da thể đồng tiền bị nhiễm trùng, kháng sinh dạng bôi (Mupirocin) hoặc uống có thể được kê đơn (Cephalexin hoặc Amoxicillin).

Xem thêm: Viêm Da Thể Đồng Tiền: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Trị

Liệu pháp ánh sáng

Nếu các phương pháp điều trị trên không hiệu quả, liệu pháp ánh sáng (phototherapy) sẽ được bác sĩ chỉ định áp dụng. Đây là phương pháp sử dụng tia UVB để chiếu trực tiếp lên vùng da bị tổn thương, giúp giảm viêm và ngứa.

• Quy trình: Bệnh nhân thường cần điều trị 2 – 3 lần mỗi tuần trong một thời gian nhất định dưới sự giám sát của bác sĩ da liễu.
• Hiệu quả: Liệu pháp ánh sáng giúp giảm các triệu chứng viêm da thể đồng tiền, đặc biệt là trường hợp mãn tính.

Biện pháp phòng ngừa chàm đồng tiền hiệu quả

Mặc dù nguyên nhân chính xác của viêm da thể đồng tiền chưa được hiểu rõ hoàn toàn, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau đây có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc kiểm soát các đợt bùng phát:

Chăm sóc da hàng ngày:

• Dưỡng ẩm thường xuyên: Sử dụng kem dưỡng ẩm dịu nhẹ, không mùi hương ít nhất hai lần mỗi ngày, đặc biệt là sau khi tắm, để duy trì độ ẩm cho da và ngăn ngừa khô da.
• Tắm rửa nhẹ nhàng: Sử dụng nước ấm và sữa tắm dịu nhẹ, không chứa xà phòng hoặc hương liệu. Tránh chà xát mạnh hoặc tắm quá lâu, vì điều này làm mất đi lớp dầu tự nhiên bảo vệ da.
• Tránh các chất kích ứng: Hạn chế tiếp xúc với các chất có thể gây kích ứng da như xà phòng mạnh, chất tẩy rửa, mỹ phẩm, len và một số loại kim loại.

Chế độ sinh hoạt:

• Mặc quần áo thoải mái: Chọn quần áo làm từ chất liệu cotton mềm mại, thoáng khí, tránh mặc quần áo quá chật hoặc làm từ các loại vải gây kích ứng da.
• Bảo vệ da khỏi thời tiết: Trong thời tiết lạnh và khô, hãy che chắn da cẩn thận và sử dụng kem dưỡng ẩm thường xuyên hơn.

Các biện pháp khác:

• Điều trị kịp thời các vết thương trên da: Làm sạch và băng bó các vết thương để ngăn ngừa nhiễm trùng, từ đó giảm nguy cơ phát triển viêm da thể đồng tiền.
• Tránh gãi: Gãi ngứa có thể làm tổn thương da và làm trầm trọng thêm tình trạng viêm. 

Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị sẽ giúp bạn chủ động đối phó với viêm da thể đồng tiền. Nếu nghi ngờ bản thân hoặc người thân mắc căn bệnh da liễu này, hãy tìm đến sự tư vấn của bác sĩ da liễu sớm để có hướng điều trị phù hợp và kịp thời.

Xem thêm: Viêm Da Quanh Miệng Ở Trẻ Em Do Đâu? Cách Điều Trị Hiệu Quả