Mề Đay Mãn Tính

So với tình trạng mề đay cấp tính, mề đay mãn tính có tính chất kéo dài và khó điều trị hơn rất nhiều. Vì vậy, nhằm giúp bệnh nhân hiểu và ngăn ngừa căn bệnh kịp thời, trong bài viết này, chúng tôi sẽ tập hợp những thông tin quan trọng và chi tiết nhất.

Mề đay mãn tính là gì?

Nổi mề đay là một trong những căn bệnh da liễu phổ biến, thường gặp hiện nay với con số khoảng 10-20% dân số trên thế giới. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp mắc bệnh đều có thể tự thuyên giảm sau vài ngày, hoặc tối đa là 6 tuần. Trong trường hợp bệnh không khỏi và tái đi tái lại nhiều lần trong khoảng thời gian dài (hơn 6 tuần) thì gọi là mề đay mãn tính.

Căn bệnh này đặc trưng bởi tình trạng da nổi sẩn ngứa, phát ban có màu hồng, đỏ hoặc trắng nhạt kèm theo triệu chứng nóng rát, căng khô. Bệnh có thể tái phát quanh năm, theo mùa hoặc khi gặp các tác nhân gây nổi mẩn.

Tương tự như mề đay cấp tính, mề đay mãn tính chủ yếu gây tổn thương trên da nên ít ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe. Tuy nhiên với tình trạng dai dẳng, tái phát nhiều lần, bệnh có thể gây ảnh hưởng đến ngoại hình cũng như giấc ngủ và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Nguyên nhân gây nổi mề đay mãn tính

Dân gian vẫn truyền tai nhau, mề đay mãn tính là do chức năng gan suy giảm hoặc do ký sinh trùng gây ra. Nhưng thực chất, quan điểm này chưa chính xác. Chỉ có 20-30% trường hợp mề đay mãn tính có nguyên nhân rõ ràng, trong đó chủ yếu là do các yếu tố ngoại cảnh gây ra.

Một số yếu tố cơ bản cần kể đến như:

• Mề đay do áp lực: Chủ yếu là do ma sát với quần áo và những vật dụng cá nhân khác trong nhà.
• Mề đay do nhiệt độ: Việc thay đổi nhiệt độ đột ngột như giao mùa hoặc quá lạnh, quá nóng cũng có thể khiến căn bệnh này khởi phát.
• Mề đay giao cảm: Căn bệnh này chủ yếu xảy ra sau khi tắm, tập thể dục, thể thao hoặc thay đổi cảm xúc đột ngột.
• Mề đay do dị ứng: Việc tiếp xúc thường xuyên với các dị nguyên như phấn hoa, nấm mốc, hóa chất, mỹ phẩm, thuốc cũng có thể khiến bạn bị nổi mề đay.
• Ngoài ra việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có cường độ mạnh hoặc vùng nước lạ, chứa hóa chất cũng có thể khiến mề đay mãn tính bùng phát.

Đối lập với các trường hợp nổi mề đay mãn tính có nguyên nhân rõ ràng thì có khoảng 70-80% mề đay vô căn (mề đay tự phát) không xác định được nguyên nhân.

Bên cạnh đó, một số ít trường hợp mề đay mãn tính là chịu ảnh hưởng của các bệnh lý như:

• Nhiễm trùng mãn tính.
• Nhiễm ký sinh trùng.
• Ung thư.
• Suy giảm chức năng gan.
• Gặp vấn đề về tuyến giáp hoặc các bệnh tự miễn khác.
• Một nguyên nhân phổ biến nữa khiến mề đay mãn tính bùng phát chính là do sự chủ quan của người bệnh, không điều trị dứt điểm sớm khi bệnh còn đang trong giai đoạn cấp tính.

Dấu hiệu nhận biết mề đay mạn tính

Các dấu hiệu của mề đay mãn tính cũng tương tự như trường hợp cấp tính. Tuy nhiên ở giai đoạn này bệnh thường có dấu hiệu lan tỏa, chậm tiến triển. Thay vào đó là các triệu chứng trở lên dữ dội, tái phát nhiều lần.

Một số dấu hiệu điển hình dễ nhận biết của căn bệnh này là:

• Da xuất hiện dấu hiệu sẩn ngứa, phát ban, ửng đỏ kéo dài liên tục hơn 6 tuần.
• Cơn ngứa nhẹ, âm ỉ, ít khi ngứa bùng phát và dữ dội như mề đay cấp tính.
• Các nốt sẩn ngứa thường cứng, nhẵn, nổi cộm và có đường ranh so với những vùng da lân cận. Dù vẫn mọc và liên kết với nhau thành từng mảng nhưng ở giai đoạn này các vùng da viêm đỏ, phù nề ít lan tỏa sang các vùng da khác.
• Ở giai đoạn này, người bệnh vẫn có thể gặp một số triệu chứng toàn thân như: Tiêu chảy, ngứa ngáy, buồn nôn, mệt mỏi.

Tùy vào nguyên nhân gây bệnh cũng như cơ địa và thể bệnh của mỗi người mà mức độ và hình thái tổn thương trên da sẽ khác nhau.

Các biện pháp chẩn đoán mề đay mãn tính

Đi khám và chẩn đoán tình trạng bệnh là một trong những bước hỗ trợ quan trọng, giúp nâng cao hiệu quả điều trị và ngăn ngừa tình trạng bệnh nặng hơn. Ngoài ra dựa vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ xem xét mức độ nặng nhẹ và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp cho từng người.

Thông thường bác sĩ sẽ tiến hành quan sát triệu chứng lâm sàng và thực hiện các câu hỏi liên quan nhằm khai thác thông tin từ người bệnh như:

• Các biểu hiện của bệnh xuất hiện từ khi nào, tần suất xảy ra mẩn ngứa, mề đay.
• Trước khi nổi mề đay người bệnh có thường tiếp xúc với các dị nguyên nào? Đây cũng là căn cứ để bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân bị bệnh.
• Người bệnh đã sử dụng thuốc điều trị nào chưa? Câu hỏi này sẽ giúp bác sĩ có căn cứ để đánh giá tình trạng sức khỏe hiện tại.

Tuy nhiên đối với căn bệnh mề đay vô căn mãn tính, thường khó khăn hơn trong việc chẩn đoán. Vì vậy để xác định chính xác nguyên nhân bị bệnh, bên cạnh các triệu chứng lâm sàng nhân viên y tế còn yêu cầu bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm sinh thiết da hoặc tiến hành sàng lọc tuyến giáp.
• Xét nghiệm kháng thể Anti Thyroglobulin hoặc giải phóng Histamin Basophil

Mề đay mãn tính có thực sự nguy hiểm?

Đây chắc chắn là câu hỏi được rất nhiều người bệnh quan tâm khi tình trạng mề đay mãn tính liên tục tái phát. Các chuyên gia da liễu cho rằng dù không gây nguy hiểm đến tính mạng song đặc tính dai dẳng của căn bệnh này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và vùng da bị nổi mẩn. Cụ thể:

• Thâm hoặc nhiễm trùng da: Tình trạng ngứa ngáy kéo dài khiến nhiều người bệnh có thói quen chà xát hoặc dùng tay gãi lên các vùng da bị tổn thương. Thói quen lâu ngày này có thể khiến da bị dày sừng, thâm tím hoặc thậm chí là nhiễm trùng từ các vi khuẩn, virus bên ngoài.
• Chàm hóa da: Đây là hiện tượng tổn thương do da nổi mề đay có dấu hiệu dày sừng, khô ráp lâu ngày dẫn đến tình trạng nứt nẻ như bệnh chàm. Ngoài việc gây khó chịu thì chàm hóa da có thể khiến người bệnh mất tự tin, thiếu thẩm mỹ do thâm sẹo để lại. Đồng thời biến chứng này cũng kèm theo nguy cơ bị bội nhiễm da rất cao nếu không biết cách chăm sóc cẩn thận.
• Các dị ứng khác: Nguyên nhân chính của mề đay mãn tính là do cơ thể sản sinh quá nhiều các kháng nguyên IgE. Vì vậy, nếu bệnh không cải thiện đồng nghĩa với việc các IgE liên tục được tăng cao, kích thích cơ thể nảy sinh các dị ứng khác như: Hen suyễn, viêm da cơ địa,…
• Ảnh hưởng đến cuộc sống: Người bị nổi mề đay mẩn ngứa mãn tính thường ngủ chập chờn do gãi ngứa, cảm giác bứt rứt về đêm. Bên cạnh đó bệnh còn ảnh hưởng đến ngoại hình, làm giảm chất lượng cuộc sống và tạo tâm lý tự ti trong trong giao tiếp của người bệnh.

Hướng dẫn điều trị bệnh mề đay mãn tính

Ngoài nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán thì phương pháp điều trị cũng là vấn đề mà người bệnh quan tâm khi nhắc đến căn bệnh da liễu này. Dưới đây là một số biện pháp điều trị mề đay mãn tính hiệu quả, người bệnh có thể tham khảo và thực hiện.

Dùng Tây Y chữa nổi mề đay

Việc dùng thuốc Tây sẽ giúp người bệnh nhanh chóng cải thiện các triệu chứng khó chịu. Tuy nhiên việc sử dụng không đúng cách, vượt quá liều lượng quy định sẽ khiến phương pháp này trở thành con dao hai lưỡi với bệnh mề đay mãn tính.

Mặt khác người bệnh cần lưu ý rằng, hiện chữa có thuốc tân dược nào điều trị dứt điểm mề đay mãn tính, các loại thuốc hầu như chỉ có tác dụng cải thiện triệu chứng và giảm thiểu nguy cơ tái phát.

Thuốc kháng Histamin:

• Nhóm thuốc này sẽ tác động và điều trị trực tiếp vào nguyên nhân gây bệnh là các hoạt chất Histamin (thành phần trung gian gây nổi mề đay).
• Hiện nay, các bác sĩ thường chỉ định thuốc kháng sinh Histamin H1 thế hệ II nhằm giảm nguy cơ buồn ngủ, an thần khi sử dụng.
• Trong trường hợp thuốc không đáp ứng tốt bệnh, các bác sĩ sẽ cân nhắc phối hợp thuốc kháng sinh Histamin H1 và H2 cho người bệnh.
• Một số thuốc kháng Histamin như: Desloratadine, Loratadine, Fexofenadine,…

Thuốc Corticoid:

• Loại thuốc này thường được chỉ định cho những bệnh nhân dị ứng nặng, không đáp ứng với thuốc kháng Histamin.
• Việc dùng Corticoid cần phải tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ để tránh nguy cơ gặp các biến chứng nguy hiểm như: Loãng xương, tăng huyết áp, viêm loét dạ dày, suy thận,…

Thuốc ức chế miễn dịch:

• Thuốc thường được chỉ định cho những trường hợp mề đay mãn tính vô căn hoặc mề đay do bệnh tự miễn.
• Nhóm thuốc này có tác dụng phụ rất nghiêm trọng, đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh. Vì vậy, các bác sĩ chỉ cân nhắc chỉ định khi các thuốc kháng Histamin, Corticoid không có hiệu quả.
• Một số thuốc ức chế miễn dịch phải kể đến như: Cyclosporine, Methotrexate, Cyclophosphamide.

Thuốc Omalizumab:

• Loại thuốc này có khả năng ức chế kháng thể IgE, giảm khả năng phóng thích Histamin của tế bào Mast, từ đó giúp giảm các triệu chứng của bệnh hiệu quả.

Kem dưỡng ẩm:

• Mục đích của loại thuốc này là khả năng cấp nước, làm dịu da, bớt kích ứng hiệu quả.
• Một số loại kem dưỡng ẩm phải kể đến như: Vaseline, ADerma, Cetaphil,…

Áp dụng các mẹo giảm mẩn ngứa tại nhà

Bên cạnh việc dùng thuốc Tây, người bệnh có thể áp dụng một số mẹo vặt tại nhà nhằm hỗ trợ cải thiện các triệu chứng của bệnh mà không gây tác dụng phụ.

Dùng lá kinh giới:

• Kinh giới có tính ấm, vị cay, sát trùng rất tốt nên thích hợp điều trị các căn bệnh viêm nhiễm da.
• Lấy 1 nắm lá kinh giới, rửa sạch, để ráo nước tự nhiên rồi vò nát.
• Cho lá kinh giới vào 200ml nước đun sôi, để khoảng 5 phút cho nước ngấm.
• Dùng nước kinh giới để lau, rửa vùng da bị bệnh.

Dùng gừng tươi:

• Gừng tươi có khả năng chống dị ứng, hạn chế viêm nhiễm rất hiệu quả, thường được ứng dụng trong các bài thuốc dân gian trị mề đay.
• Lấy 1 củ gừng tươi, rửa sạch, cạo vỏ rồi thái lát mỏng khoảng 3-5mm.
• Dùng gừng xoa nhẹ nhàng lên vùng da bị bệnh, thực hiện liên tục trong vài ngày cho đến khi bệnh giảm.

Uống nước lá tía tô:

• Tía tô có tính ấm nên được điều chế thường xuyên trong các bài thuốc trị bệnh ngoài da, trong đó có mề đay mãn tính.
• Lấy 200g lá tía tô, rửa sạch, xay nhuyễn cùng 100ml nước.
• Đem hỗn hợp trên đun sôi, chắt lấy nước rồi dùng.
• Uống cách ngày, mỗi ngày 3-5 lần/ ngày, duy trì trong vòng 1 tháng sẽ thấy bệnh cải thiện.

Dùng cây chó đẻ:

• Chó đẻ có tác dụng chống viêm, giải độc rất tốt nên cũng có thể điều trị hiệu quả tình trạng mẩn ngứa.
• Lấy 100g lá cây chó đẻ, rửa sạch, giã hoặc xay nhuyễn.
• Rửa sạch vùng da bị bệnh rồi đắp hỗn hợp vừa xay nhuyễn trên.
• Sau khi hỗn hợp khô, tháo bỏ, rửa sạch lại da với nước ấm.

Lưu ý rằng: Các biện pháp trên chỉ thích hợp cho những người hợp bệnh nhẹ, đối với trường hợp chuyển biến nặng, có biến chứng người bệnh nên điều trị Tây y để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Cách phòng tránh bệnh mề đay mãn tính hiệu quả

Để phòng ngừa và hạn chế tình trạng mề đay mãn tính người bệnh có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Tẩy giun sán theo định kỳ, nhất là với trẻ nhỏ.
• Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng trời vào khoảng thời gian từ 9h-16h. Trong trường hợp phải hoạt động ngoài trời, người bệnh nên dùng kem chống nắng, đeo khẩu trang cẩn thận.
• Lựa chọn hóa mỹ phẩm tự nhiên, không hóa chất độc hại để bảo vệ tốt làn da.
• Mặc quần áo chất liệu co giãn, dễ thấm hút mồ hôi, hạn chế mặc đồ quá chật hoặc bó sát.
• Hạn chế tập các môn thể thao đổ nhiều mồ hôi, tăng thân nhiệt hoặc tắm nước quá nóng.
• Điều trị sớm và dứt điểm tình trạng mề đay cấp tính, tránh để bệnh tiến triển sang mãn tính.
• Thận trọng những đồ ăn lạ, dễ dị ứng như: Tôm, cá, hải sản, đậu phộng,…

Mề đay mãn tính là căn bệnh dễ tái phát và khó điều trị. Vì vậy khi bị bệnh, bạn nên thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ về phương pháp điều trị và chăm sóc. Tránh để bệnh tiến triển nặng và để lại nhiều biến chứng nguy hiểm.